Russische reisschetsen

HET KARAKTER DER STEDEN.

dat toen, eerst bij den aanvang van het vijfjarenplan en de socialisatie ook van het restauratie-bedrijf, nog een zekeren omvang bezat, al had het ook geen kleur en bekoring meer, tot een rudimentair overblijfsel ineengeschrompeld. Overgebleven zijn in hoofdzaak de hotels, waar nog slechts de buitenlander of de reizende staatsambtenaar komt. Men krijgt de sensatie, dat op den duur, naar gelang de Sovjet-staat zich verder consolideert, dat wat van het uiterlijk waarneembaar gezelschapsleven nog over is, ten slotte geheel verdwijnt en zal opgaan in de coöperatieve instelling der arbeiders.

Het stedenbouw-    MODERN INDUSTRIEEL GEBOUW TE CHARKOF.

kundig- en woningvraagstuk hebben de bolsjewisten voor een aanzienlijk deel overijld moeten oplossen. Uit het enkele feit, dat Moskou, dat thans 2i mil-lioen zielen telt, er in een jaar tijds een paar honderdduizend inwoners heeft bijgekregen, dat de bevolking van een groote stad als Charkof in enkele jaren tijds is verdubbeld, kan dit reeds worden afgeleid. In 1928, bij het in werking treden van het Vijfjarenplan, is het vraagstuk eigenlijk voor alle groote steden eerst acuut geworden. De bolsjewisten hebben ook hier iets gepresteerd, dat in de wereldgeschiedenis zeker op zichzelf staat. Men kan zeker waardeenng hebben voor den durf en de snelheid, waarmede zij het probleem hebben aangevat. Als echter iets duidelijk zichtbaar de sporen draagt der overijling, dan is het ongetwijfeld de woningbouw. Men heeft, hier inderdaad te maken met revolutiebouw. Er zijn in Rusland nieuwe bouwwerken, die wat hun architectonische schoonheid betreft kunnen wedijveren met architectonische producten van West-Europa en terecht de bewondering van den vreemdeling afdwingen, doch ook is ontegenzeggelijk waar, dat de bolsjewisten bezig zijn, Rusland te bezaaien met een leelijk type woning, klaarblijkelijk gebouwd naar een-en-hetzelfde ontwerp. Dit type is zuiver utilitair, berekend op het nut-zonder-meer, in vele gevallen het meest-eenvoudige nut. De geheele bouworde

103