Een volk bouwt zijn huis

De Pan-Arabische gedachte.

DE nationalistische beweging onder de Arabieren van Palestina, ofschoon krachtig gevoed door de lokale politieke en economische oogmerken van Zionisten en Britten, bepaalt zich niet slechts tot het land zelf. Zij is een schakel, een belangrijke schakel, in een geheele keten. Men bemerkt dat reeds in de gesprekken met jonge Arabieren, die in Europa of Amerika hebben gestudeerd en de discussie over de lokale problemen vanzelf overdragen op het terrein der algemeene Arabische politiek. Sterker komt dat uit in de gesprekken met de leiders der Arabieren, die het probleem van de onafhankelijkheid zeer bewust zien als een onafscheidelijk onderdeel van de zoogenaamde Pan-Arabische beweging.

Deze beweging is niet nieuw, niet eerst geboren toen de Britten hun woord, aan de Arabieren gegeven tot erkenning van één groot ondeelbaar Arabisch rijk, schonden en samen met Frankrijk overgingen tot de verdeeling en versnippering van Arabië, doch heeft daardoor wel een aanzienlijke verbreeding en verdieping ondergaan, waardoor haar spankracht wellicht is verdubbeld. De Pan-Arabische beweging uitte zich reeds, toen Turkije nog in Klein-Azië den scepter zwaaide. Ongeveer 25 jaar geleden openbaarde zij zich als een soort decentralisatiebewe-ging, die gericht was op niet anders dan autonomie onder de opperheerschappij van Turkije. Uit deze beweging is de emancipatie-gedachte gegroeid, die thans de geheele Arabische wereld beheerscht en beroert. In het Noorden concentreerde de beweging zich in Syrië, dat cultureel hooger stond dan Palestina of Irak en waar enkele geheime genootschappen de emancipatie-gedachte nog vrij vaag verspreidden, met steun van gelijkgezinden in Kaïro en Konstantinopel, terwijl een te Parijs verschijnend orgaan, „Le Réveil Arab”, in Europa een centrum van voor een groot deel gevluchte intellectueelen vormde. In het Zuiden van het Arabisch gebied echter reikte de invloed der Turken niet zoo ver en uitte de onafhankelijkheidsbeweging zich in duidelijker vormen. Drie besliste overwinningen in het begin dezer eeuw gaven blijk van de kracht der beweging. Ibn Saoed, de tegenwoordige heerscher van Arabië Saoedieh, den Hedzjaz en Nedzjd, dwong de Turken in 1905 Centraal-Arabië te ontruimen, in 1913 El-Hasa; de Imam Jahia, de tegenwoordige heerscher van Jemen, overwon in 1904 de Turken in San’a; in 1912 joeg de Idrisi de Turken uit zijn land₎ het Zuidelijk deel van Asir. In deze regionen ligt practisch gesproken het begin van de moderne Arabische onafhankelijkheidsbeweging.

■Jf .jj

Na de Turksche revolutie in 1908 kwam er scherper teekening in de actie der geheime genootschappen in het Noorden door coördinatie in de actie tusschen de Arabieren van Irak, Syrië en Palestina en een grondslag van politieke betrekkingen te leggen tusschen hen en de Arabieren in het Zuiden. Toen de Jong-Turken pogingen deden om de Arabieren te verturken en hun z.g. Pan-Toereen-sche beweging inzetten, begonnen de Arabieren voor het eerst te spreken van Pan-Arabië, en toen de Turken in den Balkanoorlog de nederlaag leden, kwamen zoowel de Mohammedaansche als Christen-Arabieren uit hun schuilhoeken te 82