Een volk bouwt zijn huis

BRITSCHE BEL AN GENPOLITIEK.

strategische waarde van de nieuw-verworven gebieden en wegen voor de verzekering van het Britsche Rijk op den voorgrond. Groot-Brittannië beschermt deze nieuwe wegen afdoende door militaire bezettingen, waarvan een keten van zeer mobiele vliegmachines de ruggegraat vormt.

Twee typische verschijnselen van strategischen aard treden daarbij op den voorgrond, die onderling nauw verband met elkaar houden. Het eerste is de verheffing van Haifa, een stad die de laatste jaren in economische beteekenis aanzienlijk is gestegen, tot strategische haven. Haifa is op dit oogenblik reeds een strategische haven. Daardoor krijgt Palestina als maritieme basis voor de Britten in de toekomst hoogstwaarschijnlijk beteekenis van belang, — in verband met de aspiraties van andere mogendheden. De rechtstreeksche aanleiding om van Haifa een strategische haven te maken, ligt klaarblijkelijk in de petroleumbelangen van Groot-Brittannië in Mosoel, in Irak. De Britten zijn nl. op dit oogenblik bezig met den aanleg van twee reusachtig-lange pijpleidingen van Kirkoek, in de buurt waarvan de zeer rijke bronnen van Baba Goergoer zijn gevonden, een naar de Syrische haven Tripolis, een naar Haifa. Tusschen de verschillende oliebelangen in Irak is overeengekomen, dat totdat een totale hoeveelheid van vier millioen ton olie per jaar via Haifa wordt bereikt, minstens 50 pCt. van de geheele capaciteit van het pijpleidingsysteem via de haven van Haifa moet worden uitgevoerd.

In den strijd om de petroleummarkten met Rusland en Amerika zullen deze pijpleidingen vermoedelijk een rol van beteekenis spelen, doch eveneens in het militaire en strategische stelsel van het Britsche Rijk. Met den bouw van de pijpleidingen wordt groote spoed betracht, en men schrijft dezen spoed mede toe aan het verlangen der Britten, bij gebeurlijkheden in Egypte in staat te zijn de Britsche vloot gemakkelijk van stookolie te voorzien.

Haifa wordt derhalve een centrum, dat niet bepaald teedere, doch wel zeer belangrijke verschieten opent.

* * *

Engelands belangen spreken bij de uitoefening van zijn mandaat over Palestina een krachtig woord mede en zullen in de toekomst waarschijnlijk hoe langer hoe krachtiger gaan spreken. Hier verschijnt Groot-Brittannië in een dualistische rol, waarin het heel wat fijne wendingen zal hebben te maken om zich niet te sterk in de kaart te laten zien. Het treedt niet slechts op als scheidsrechter tusschen de belangen van twee pupillen, die aan zijn goede zorgen zijn toevertrouwd, doch kan daarbij ook zijn eigen belangen niet uit het oog verliezen. Groot-Brittannië komt daardoor in de traditioneele positie van het ver-deel-en-heersch te verkeeren, waardoor zijn koloniale politiek zich zoo sterk kenmerkt.

In de eerste plaats mag het de belangen der Arabieren ten gunste van de Joden niet te sterk in het gedrang doen komen, omdat het in zijn koloniale staatkunde te maken heeft met Mohammedaansche bevolkingen van millioenen en nog eens millioenen, die, gelijk de historie bewijst, zeer vatbaar zijn voor reacties en bij wie zich thans het nationaal bewustzijn sterk ontwikkelt. In de tweede plaats mag het de belangen der Zionisten niet te snel bevorderen, omdat dezen, zelf door imperialistische instincten gedreven, potentieel gevaarlijk zijn voor de imperialistische belangen van de Engelschen zelf. Groot-Brittannië verschijnt hier in de positie van de figuur, die zich gedwongen ziet voortdurend het evenwicht der krachten na te streven en deze krachten tegen elkaar uit te spelen, teneinde zijn eigen evenwicht te behouden. Het treedt inderdaad op in de functie van arbiter, waarachter het zijn eigen positie van belanghebbende het best maskeert.

Hoogstwaarschijnlijk is Groot-Brittannië met zijn groote koloniale ervaring en zijn gentlemanlikeness daarvoor beter dan eenige andere mogendheid geschikt.

76