Een volk bouwt zijn huis

Ontwikkeling van de kolonisatie-gedachte.

DE kolonisatie van Palestina door de Joden is van den eersten dag af aan een experiment geweest en dit experiment heeft op grond van zijn innerlijke wetten de vormveranderingen ondergaan, die noodzakelijk bleken.

Aanvankelijk was de kolonisatie een sprong in het duister, waarin Oost-Europeesche Joden verlossing zagen van de ondragelijke deelasseering en vervolging, waaraan zij waren blootgesteld. Onder den druk van deze vervolgingen kreeg de propaganda van vooraanstaande Russische Joden als Lilienbloem en Smolenskin vat op het volk. In 1882 vond een groep Russische studenten den moed om als doodgewone landarbeiders naar Palestina te trekken en daar den eersten steen te leggen, waarop latere generaties konden voortbouwen. Zij konden nauwelijks vermoeden, dat vijftig jaren later Duitsche studenten, onder soortgelijken psychischen druk, gedwongen zouden worden, hun voorbeeld te volgen. Deze Russische studenten waren de zg. B i 1 o e, de vijf eerste letters van het bijbelsche motto: Beth Jaakob Lechoe Wenelcha: Huis Jacob, laat ons opbreken. In de meest primitieve omstandigheden en bij een volstrekt zwevende rechtspositie stichtten zij een aantal landbouwnederzettingen, in de Sjaronvlakte Petach Tikwah, Rischon-le-Zion en Sichron-Jaacob, en hoog in het Noorden, aan het Hoelehmeer Rosch Pinah.

Deze jonge menschen waren stedelingen zonder eenige landbouwervaring, niet gewend aan den zwaren lichamelijken arbeid, die van hen op schralen zan-digen of moerassigen bodem in een subtropisch klimaat werd gevergd. Zij hielden echter stand en hun voorbeeld vond navolging, en in den loop der jaren werd aan den bodem een reeks koloniën ontwoekerd, waarop Russische Joden hun eerste ervaringen als landbouwers duur kochten. De lasten echter, die de nederzettingen te torsen hadden, waren zoo zwaar, dat deze voortdurend aan den rand van den ondergang vertoefden. De Fransche philanthroop, baron Edmond de Rothschild, ontfermde zich over het lot dezer kolonisten. Oude kolonisten Vertellen nog met dankbaarheid en eerbied hoe de Rothschild het kostbare werk der drainage van de in moerasgebied liggende kolonie Chedera, in de Sjaronvlakte, door aanplanting van eucalyptusbosschen voor zijn rekening liet uitvoeren. Hoe hij op Rischon-le-Zion en Sichron Jaacob naar het voorbeeld van Zuid-Frankrijk groote wijnplantages liet aanleggen en tot een som van verscheidene millioenen francs groote wijnkelders liet bouwen, — waarvan die te Rischon-le-Zion nog steeds tot de grootste der wereld behoort — en toen de geproduceerde wijnen op de markt slechts prijzen maakten, die ver onder de hooge productiekosten bleven, den geheele oogst opkocht en het verlies zelf droeg. Te Petach Tikwah, dat tot een groot dorp is uitgegroeid en een bevolking van niet minder dan 6000 Joodsche landbouwers telt, vertelt men nog met smaak, dat een landbouwer, die den dood van een koe te betreuren had, slechts naar den baron behoefde te schrijven om een nieuwe koe gezonden te krijgen. De land-bouwkolonisatie kwam van lieverlede op het gebied van de patriarchale philan-thropie, moreel en energie der landbouwers verslapten, de kolonisatie dreigde als uitkomst voor de Oost-Europeesche Joden, die in Palestina op gezonden grondslag een landbouwbedrijf wilden stichten, reeds bij het begin te mislukken.

Baron de Rothschild zag na een periode van achttien jaar het hopelooze

33