Een volk bouwt zijn huis

VAN MOERAS TOT BOUWLAND.

groenten kilometers achtereen aaneenrijen en in de hardheid en rauwheid der steenige bergen dauw zijn voor het weidend oog. El Affoelé, het vroegere El Jizreël, is het centrum, waar men midden in de ruime vlakte staat en waar later een stad zal moeten verrijzen. Nieuwe dorpsnamen als Kfar Jehoshua, Kfar Barakh, Kfar Gideon, Nahalal, Beit Alfa, Ein Charod, Tel Josef, zijn alle namen, ontleend aan het Oude Testament, die thans in den Emek nieuwe geschiedenis maken.

Dat de historie van de vlakte op de levendige verbeelding der Zionisten werkt, en dat het geweldige werk der ontginning als historisch da capo hen met trots vervult, is begrijpelijk. De Emek — en iedere Jood in Palestina weet wat met Emek tout court wordt bedoeld — staat in de geesten der Zionisten, wanneer zij spreken over den landbouwarbeid, door het Joodsche volk in Palestina verricht, vooraan.

De Emek Jizreël is in de kolonisatie der Zionistische en andere organisaties het sterke pièce de résistance. Tusschen Haifa, dat den Emek in het westen met den Karmel afsluit, tot rondom Jaffa, ligt in de Sjaron-vlakte, langs de kust, een tweede groep Joodsche landbouwondernemingen, van zeer verscheiden aard. Niet gelijk in den Emek, is de bodem daar in zoo grooten omvang in het bezit gekomen van de Joden. De Arabieren, de tegenwoordige bezitters van den grond, hebben daar nog tusschen de Joodsche nederzettingen en cultures zelf omvangrijk bezit aan grond gehouden, waar zij hun eeuwenoud landbouwbedrijf uitoefenen, hun graan verbouwen, hun olijfboomen verzorgen, en sinaasappelen telen. Doch de Joden hebben daar alles bijeen ongeveer toch nog 40.000 doenam, of meer dan 3500 ha in handen, voor het meerendeel juist midden in de vlakte.

De Sjaronvlakte is gedeeltelijk heuvelachtige zandbodem, die zich door zijn samenstelling in het bijzonder leent voor de sinaasappelcultuur. Ook hier hebben de Joden een goeddeels braakliggend gebied, dat vlak aan zee slechts lag te broeien onder een onbarmhartige zon, met Westersche landbouwmethoden herschapen in een land, dat tot eer strekt aan den durf en de volharding van de pioniers, die dit land hebben geopend. De Joden hebben ook hier de hand gelegd op een tweede vlakte, die in vruchtbaarheid zeker achterstaat bij den Emek, doch toch altijd nog een der vruchtbaarste streken is, in Palestina te vinden. Deze vlakte is ook uit ander oogpunt bezien belangrijk, omdat zij, bij verdere uitbreiding van het grondbezit naar het Noorden, den Joden een volstrekt overheer-schende positie geeft in het kustgebied, dat zich logisch aansluit bij den Emek en waarin twee groote havensteden vallen: Jaffa en Haifa. Deze twee steden worden met elkaar verbonden door den eenigen grooten spoorweg in Palestina, die door de Sjaronvlakte loopt en welken de Engelschen tijdens den wereldoorlog hebben aangelegd voor hun strategische verbinding met Egypte.

In het Noorden des lands zet de kolonisatie zich van het Oostelijk deel van den Emek naar het Noorden voort tot aan de Syrische grens, tot aan Metoellah. Van de grens ziet men den met sneeuw bedekten Hermon, „den Heilige”, bekend uit de Psalmen, waar de berg wordt bezongen om zijn dauw. Hier in de buurt ligt de oude Joodsche nederzetting Tel Chai, waar kapitein Troempeldor, de Zionist, die met de Britten heeft medegestreden ter verovering van Palestina op de Turken, in 1920 is gesneuveld ter verdediging van de nederzetting tegen de Droezen. Het was oorspronkelijk de bedoeling, dit stuk van Palestina bij het mandaat van Syrië te voegen, doch het incident van Tel Chai heeft ten gunste van de bestaande politieke grensafbakening gewerkt. Troempeldors graf is voor vele Zionisten een gewijd graf; zijn naam wordt met eerbied uitgesproken.

Het streven bestaat, gelijk in de Sjaron-vlakte, het geheele Jordaandal, waar goede grond ligt, te koloniseeren. Duizenden doenams grond bij Beisan, grenzende aan den Jordaan, werden tegen de verwachting in door de regeering aan de

31