Een volk bouwt zijn huis

VAN MOERAS TOT BOUWLAND.

Dzjenin een vrij groote Arabische stad; naar het Oosten, na een tweede engte bij het oude Jizreël, loopt het derde deel van den Emek snel dalend via de stad Beisan naar den Jordaan.

Deze driehoekige Vlakte was van oudsher zoowel uit volkhuishoudkundig als uit strategisch oogpunt zeer begeerd bezit. De Emek was in het bloeitijdperk van Kanaan het vruchtbaarste graangebied en hij was de groote handelsweg, die van Damascus en van    Mesopotamië via    Beisan    naar    Megiddo en    van    daar

over den Karmelpas naar    de kustvlakte en    verder    naar    Egypte liep.    De    oude

Egyptenaren hadden daar    reeds sedert Thoetmes m ter    bescherming    van den

handelsweg een garnizoen    en versterkingen.

In den Emek Jizreël heeft het Joodsche volk wellicht de vinnigste slagen geleverd, waaraan het zich moest onderwerpen tot het behoud van zijn bestaan. Bij het doordringen in en de verovering van Kanaan uit het noord-oosten stieten de stammen Israëls in deze vlakte op sterke tegenstanders. Hier heeft b.v. de rioh-teres Debora koning Sisra aan de Kisjon, die den Emek in het Z.-Westen afsluit, van den prachtig uit de vlakte oprijzenden berg Tabor haar coalitielegioenen aanvoerend verslagen, in een oorlog, waarbij de oppermacht in Kanaan inzet was. Sisra, die met zijn troepen de Kisjon overschreed om den vijand aan den Tabor aan te grijpen, werd op de vlucht gedreven, waarbij hij omkwam, zijn leger grootendeels werd vernietigd. Sisra zou door de hand van een vrouw zijn gevallen, door een Bedoeïne, die hem uitgeput in haar tent lokte en hem in den slaap doodde. Tot op den dag van vandaag kan men aan de bergranden van den Emek nog rondzwervende Bedoeïnen in hun tenten van pikzwarte flarden en met hun pikzwarte geitenkudden waarnemen. De overwinning van Debora had tot resultaat, dat de Joden de opperheerschappij der Kanaanieten braken, voor zich een groote bres stieten in den Emek, meester werden van den grooten handelsweg van Damascus naar Egypte, en zich als landbouwersvolk verder konden ontwikkelen.

In den Emek Jizreël is ook later de slag tusschen Koning Saul en de Philistijnen uitgevochten, waarin Saul tegen zijn beter uitgeruste en oorlogs-technisch knappere tegenstanders de nederlaag leed en zich, op de vlucht in het gebergte van Gilboa, in zijn zwaard stortte om den vijand niet levend in handen te vallen. De Israëlieten moesten den geheelen Emek tot voorbij Beisan ontruimen.

Onder Koning David hebben de Philistijnen, naar men aanneemt, hun invloed in den Emek geleidelijkerwijze en voorgoed verloren.

Dit zijn eenige summiere historische bijzonderheden, die met vele andere waren aan te vullen.

De Emek Jizreël is in onzen tijd niet anders geweest dan een aaneengeschakelde reeks moerassen, waar de malariamuskiet welig tierde. Het verval van de Vlakte wordt toegeschreven aan het wanbeheer van de Turksche over-heerschers, die wat de Israëlieten en de Romeinen hun nalieten verwaarloosden, zoodat de van de ontboschte bergen gutsende regens vrij spel kregen in de vlakte. Joodsche kolonisten hebben dit verdronken gebied onder groote ontberingen en ten koste van enkele honderden menschenlevens voor het grootste deel gedraineerd, het van de sluipende malaria bevrijd, en het weder in weldadige landerijen herschapen, waar thans de tractor ratelt en zich het Joodsche leven, zij het in gewijzigden vorm, in goed-onderhouden dorpen historisch opnieuw voltrekt. Een kleine vijftien jaar geleden was er nog niets dan troosteloosheid, waarvan bijvoorbeeld Sir Herbert Samuel bericht. Van de hoogten der bergen van Galilea in het Noorden ziet men thans neer in een prachtig dal van tallooze akkers, die zich in zachte gele en groene tinten van rijpend graan en sappige 30