Een plan van onbeschrijfelijke grootheid

jouw donderpreek niet kon opbrengen. Na het eten ga ik het alsnog doen, in het zwart, in mijn eigen kleur, want die past mij het beste. Dat jij mij nu opeens verbiedt m'n haar zwart te kleuren omdat ik anders gevaar zou lopen.' Ze slikte en wilde stoppen maar de vragende blik waarmee Bram haar aankeek dwong haar verder te gaan. 'Je hebt geen idee, jongen,' begon ze met onvaste stem, 'hoeveel zorgen ik me om jou maak. Ik ben alsmaar zo bang dat je iets hebt overgehouden aan je vaders concentratiekampsyndroom en dat je door het verdriet na zijn zelfmoord vorig jaar... Ik zag laatst op de t.v. een programma over geestelijke problemen bij kinderen van holocaust survivors en, wat ik je probeer uit te leggen lieverd, is...' Ze kon niet verder, haar keel zat dicht en haar mond trilde.

Bram zat haar met grote ogen, vol ontzetting aan te kijken. 'Hoe bedenk je het, ik besmet met vaders ziekte?'

'Nee, nee,' schudde ze heftig. 'Niet besmet, zo bedoel ik het niet, volgens dat programma...'

'Vader leed niet aan een besmettelijke ziekte!' riep hij. 'Vader is als onschuldige jood het slachtoffer geworden van antisemitische moordenaars! Aan de gevolgen van de folteringen en vernederingen van die schofterige nazi's, daaraan is hij tenslotte alsnog bezweken! Mijn vader,' sprak hij geëmotioneerd met de hand tegen z'n borst gedrukt, 'mijn vader is kapot gemaakt in een van de gruwelijkste tijdvakken die onze lijdensgeschiedenis heeft gekend.'

'Die heb ik toch ook zelf meegemaakt,' zei Selma haast fluisterend.

'Zeker. Maar dat de lijdensgeschiedenis voor ons volk zich eeuw na eeuw met moordende regelmaat

76