Een plan van onbeschrijfelijke grootheid

sen uit dat t.v programma, want niemand van hen had zijn vader verloren aan het nazi geweld. Bram wel, hij was toen nog maar een jongentje van acht. Nooit meer vergat ze de hartbrekende verwarring en ongeloof op zijn gezichtje toen hij zijn vader na diens ziekenhuisopname thuis zag komen als een vreemde, gebroken man. Zonder een woord en met lege ogen strompelde Aaron hem voorbij. Geen kus, geen knuffel als anders, niets. De dramatische verandering die zich met ongenadige snelheid in hun leven voltrokken had was voor haar al nauwelijks te bevatten geweest, laat staan voor een klein jongetje van acht. Aaron had 's ochtends nog gezond en wel het huis verlaten. Een paar uur later, op z'n werk, werd hij getroffen door een hartinfarct en moest met spoed een bypass operatie ondergaan. Eenmaal bijgekomen uit de narcose, bleek hij te zijn ontwaakt in de hel van het concentratiekamp. Door het infarct en de ingrijpende operatie erna waren de onmenselijke gruwelen, die Aaron in Auschwitz ondergaan en verborgen had met kracht weer omhoog gekomen. Zij kon toen nog niet geloven dat de totaal verwarde en ontredderde toestand waarin hij verkeerde blijvend zou zijn. Maar de psychiater, die aan zijn bed kwam, stelde vast dat Aaron leed aan een ernstige traumatische neurose, een medische term voor een geestesziekte die bij mensen met onverwerkt groot leed kan optreden na een zware verwonding of een andere aantasting van het lichaam. Haar man zou van de hartoperatie voorspoedig kunnen herstellen, maar ten aanzien van zijn geestelijke gezondheid stelde de psychiater weinig goeds in het vooruitzicht. Bij zijn ontslag uit het ziekenhuis was Aaron een geestelijk wrak en er werd haar weinig hoop meegegeven dat hij ooit

73