Onmaatschappelijke voorkeur

Met een keukenschort aan en een boodschappentas in de hand, had deze Posanzky het klaar gespeeld zich te verzetten en te beledigen: ’Sie Rindvieh’. Waar ter wereld worden beledigingen en scheldwoorden plechtiger gelanceerd dan in Duitsland? ’Gij rundvee’... neen, men tutoyeert iemand niet vlug in dit land. Misschien is dit de reden, dat de kleine heer Posanzky er met vier weken arrest af kwam - achter het pronomen ’Sie’ zou ’Dieb’ of ’Mörder’ reeds misstaan. Alleen goede bekenden en familieleden als b.v. deze onzalige schoonzoon en schoonvader hebben het familiare recht je en jij tegen elkaar te zeggen: ’Du Schwein, du Lump, du Halsabschneider’. Terwijl het bloed der vechtersbazen reeds stroomt, hitst deze Posanzky met z’n drie schamele regels gemengd nieuws ze ook nog op: ’Steek ’m door z’n ziel!’ moedigt hij de sabel-cavalier aan. ’Laat z’n tanden door z’n hersens rammelen!’ raadt hij de tailleur-schoonvader.

Op mijn dakkamer hangt ook een plaat naar Whistler: een witte pauw. En Rilke’s ’Aufzeichnungen des Malte Laurids Brigge’ had ik nu willen lezen bij het zachte schijnsel van m’n petroleumlamp. O, het leven bergt toch nog sidderende, diepe schoonheden... Maar als verlamd blijf ik naar de bloedige vechtpartijen staren. Allen kijken nu heel stil toe, als in een nachtmerrie, waar men zich niet bewegen kan. Zelfs Posanzky zwijgt. Er gaat iets verschrikkelijks gebeuren... Waarom doet niemand iets er tegen - zijn wij dan allen gek? Wat ben ik moe en ellendig...

Whistler, Rilke, de plaat van het Avondmaal, de huiskamer met de gele lampekap en het lezende zusje - dit alles is eens lang geleden geweest - vijf jaar of honderd... Ik schijn toen ook een man met een klein draaiorgel gehoord te hebben; een dun, bibberend geluid was het en hij zong erbij. Een zacht trillend geluid dat dichtbij komt, dichterbij. Ik kan al horen, wat hij speelt: ’Jugend... nicht mehr...’ Daar staat hij immers — op de nu bijna donkere