Onmaatschappelijke voorkeur

slecht in de kleren te zitte en margarine te vrete en je hand op te houwe. En heeft eigenlijk gezegd niet elk verstandig mens daar de pest an? En daar maak ik zo langzaam aan kennis met de onderwereld en ik zit inene dik in de vrinde, allemaal aardige gosers, en ineens kom ik met twee rooie ruggen thuis. Ik kreeg de tranen in de ogen, zo blij as die Leent je met me arme schapen waren; dat is een mooi gevoel, als je ziet hoe je met wat pegels die toch niemand mist je huisgezin gelukkig kan maken... Goed ik ben er ook wel eens naast geweest, sof gehad... een brandkassie weggehaald, en hoe is een mens, ongeduldig en nieuwsgierig, me kameraden wilde zo graag wete wat er in zat en we stoppe met de auto op een eenzaam weggetje, ik peuter het dingetje open; inene zoeklicht, veldwachters, twee jaartjes gebromd... Wie hebbe ons opgebracht: de veldwachters, wie ons veroordeeld: de rechters, wie een pleidooi van likmevestje gehoue: de av-vekate, wie op ons moete passé: de cipiers, en wie was de baas van het spulletje: de directeur van de bajes — een heel net iemand waar ik goeie vrinde mee was. - Maar wat moste nou al die mense beginne zonder ons, de jonges van de onderwereld? stempele moste ze zonder ons.⁵ Zo kreeg ik een heel nieuwe visie op een belangrijk deel van onze maatschappij, een eigenaardige sociologie, die rechters, advocaten, rechercheurs, cipiers en onderwereld als een gemeenschap beschouwde, waarin de een de ander bestaansrecht verschafte; en ik wist er geen woord tegen in te brengen. De vier jaren opsluiting hadden bij de heer Flesman een woordenstroom ontketend, die bijna niet te stuiten was, een ware drang om veel te vertellen, die twijfel deed rijzen, waar de waarheid ophield en de fantasie begon.⁵Ik heb met de deftigste families omgegaan en van menigeen weet ik, Jan Flesman, dat hun goud en zilver en diamanten ergens in een riviertje ligt,⁵ en ik kreeg na deze raadselachtige openbaring enige klinkende namen te horen.