Huil niet voor de tijd gekomen is

zijn jaren op één van die late zomerdagen iets met import en export te doen te hebben in een koel schemerig kantoor, als het badwater al bijna klaar is...

Ik kan niet naar de kamer gaan, waar ze met zulke rare gezichten vandaan komen. Ze kijken, of ze een spook hebben gezien of iets naars uit een wassenbeeldenspel.

O God, laat ze nu niets zeggen tenminste, laat ze geen domme woorden zeggen, sla ze voor een ogenblik met stomheid, God!

Het deed zo goed even aan mijn vader te denken, zoals hij met een al wat geel geworden strohoed op een late zomerdag als deze is, naar huis kwam... Maar God kan niet overal tegelijk zijn - bij de rode rozen die verwelken en de venters die ze verkopen, bij de zon die zo gloeiend achter de vensters brandt, bij de ziel van mijn vader en de vele anderen, die komen en gaan.

‘Hij is weinig veranderd,’ constateren de sterfhuisbezoekers, ‘je zou menen, dat hij sliep, wanneer hij die doek niet onder zijn kin had.’ ‘Moet jij hem ook niet nog eens zien voor het laatst?’ vragen ze mij met een licht verwijt in hun stem, ‘het is heus niets erg. ’ Er was een uitdrukking, die mijn vader bij hoge uitzondering gebruikte, wanneer de mensen hem te sentimenteel, zeurig of vervelend werden: ‘Oud wijf, ’ zei hij zowel van Flipje, die op zijn elfde jaar met alle geweld een soort schoentjes, pumps genaamd, bij zijn moeder wilde afdwingen, als van een tante die uitvoerig een sterfbed en de daarmee in verband staande begrafenis had beschreven. Ik vind het een uitkomst ‘oud wijf te denken op dit ogenblik. Het houdt het huilen tegen. Wanneer ik nu huilen moet, zou ik me één voelen met de kleffe, zich in sentimentele treurigheid vermeiende sterfhuis-visite, alles is al zo zwart en warm en huilerig in de kamer - en ik moet niet huilen, omdat mijn vader gestorven is, maar om de mensen die op verkeerde ogenblikken verkeerde woorden zeggen.

Eigenlijk was het koele, nuchter oprechte wezen van mijn vader, waar ik me zo dikwijls aan gestoten heb als kind, een goed ding. Het is een goed ding, wanneer een man uit de winterkou ’s avonds zo tegen zeven uur naar huis komt - hij ruikt nog naar