Zichronot - Herinneringen

bij pag. 23. „moloch berie”, vgl. Job 37 : 11, waar het woord Beri o.m. door Rasjie wordt opgevat als de naam van een engel, die de regen moest verzorgen. Zie ook het begin van „Tefilat Gesjem” in de Asjkenazische liturgie van het slotfeest, waar „Beri” wordt genoemd: de vorst van de regen.

Tomé = onrein

bij pag. 24.

„Niet in de spiegel wilde kijken”. Iets dergelijks deelde H. Beem mij mede van de Leeuwarder Rebbe Jossef, de man die ook de typische gewoonte had de „Sacramentstraat”, waar de Leeuwarder sjoel zich bevindt, nooit bij name te noemen. Hij sprak van „deze straat”.

Vgl. voor Burgmeijer etc. „Van Schuilkerk tot Zuilkerk” door Dal-matius van Heel en Bonfilius Knipping, Amsterdam 1951, pag. 226 enz.

Melawwe = volgde de lewaje (— begrafenis); uitgeleide doen.

Bij de naam Schmoel „Bas” vergelijke men Izak Prins: Iets over het Amsterdamse Gazzones (overdruk uit Weekblad voor Israëlietische Gezinnen, 1915). Deze bijnaam „Bas” herinnert aan de functie van Synagoge-zanger, die in bepaalde families voorkwam en waaraan nog de achternamen Bessie, Bas, Bosch, Baszanger (Engels: Bissinger), Zinger en Singer herinneren (Prins II).

De familie Hirsch was in Amsterdam om haar muzikale kwaliteiten bekend. Prins citeert, op aanwijzing van anderen, o.m. een mededeling uit een Franse reisbeschreijving uit 1778 over „trois frères, qui chanent ensemble d’une manière trés singulière”. Hiermede waren bedoeld: de gazzen, de zanger en de bas. Dat de „gaven” van zulke zangers niet altijd op prijs werden gesteld blijkt bijv. uit het pamflet: „Sjelosja tso’akiem weënan ne’enien”.

De geschiedenis van deze aanslag dient te worden gezien als een hoofdstukje in de historie van de zendingspogingen, die om het midden van de vorige eeuw in Amsterdam zijn uitgevoerd. Reeds 13 Juni 1845 bericht een uitvoerig rapport ondertekend door Susan, Berenstein, Jb. van El. Ferrares en I. M. de Solla over de Christen-Jood Pauli. Het rapport spreekt van „eenige baatzuchtige afvallige Israëlieten zich de heerschende békeeringszucht ten nutte makende”. Er wordt in de politieberichten gesproken over „heimelijke” dopen,

60