Zichronot - Herinneringen

Burgerlijk scheiden kon men niet van een krankzinnige vrouw. Dan maar zo. De Goepa krijgen als men niet burgerlijk gehuwd was, was echter eveneens onmogelijk, maar men schafte wel raad. In zulke gevallen trouwde men dan „Joods” over de grens, waar men vóór Goepa geen burgerlijk huwelijk eiste! Een ander geval uit mijn jeugd schiet mij hier te binnen. Mijn grootvader heeft eens een dienstmeisje met een soldaat over de grens Goepa gegeven. Hij kreeg daartoe van de Raw permissie. Een burgerlijk huwelijk mocht door een soldaat tijdens zijn dienst niet gesloten worden. Die soldaat heette Aron van Praag en wij noemden hem (naar zijn beroep) Aron de Smid. Op Chometsbattelavond kwam hij ieder jaar bij ons, om het fornuis om te keren en hij vertelde dan over de tijd van 1830/1, toen hij onder de wapenen was geweest.

Mijn grootvader dan, Rebbe Jouchonon ben Rebbe Jitzchok hamechoene Eizek, trouwde met Esther, een dochter van Rebbe Awroom Prins. De „kesobbe” is gedateerd Woensdag 9 Siwan 5599 „volgens de jaartelling, die wij hier tellen in Spielberg, in het huis van de belastingpachter, in het gewest Pruisen. Daar zei Rebbe Jouchonon tot de maagd Esther, dochter van Moureinoe Raw Rebbe Awrohom, wees mij tot vrouw volgens de wet van Mozes en Israël”, Als getuigen fungeerden Jehoedo Leib ben Sjim’oun Zaks (?); Eizek ben Jaakouw (?) en Menachem ben Mordechaj. Rebbe Awroom Prins behoorde met Hirschel Lehren tot de oprichters van Pekidim en Amarcalim, de beroemde organisatie voor de inzameling van gelden ten behoeve van de arme Joden in Erets Jisroeil.

Een acte uit 1908 vertelt ons;

„dat ongeveer honderd jaar geleden aan enige belanghebbenden in het lot van hunne arme geloofsgenooten in het Heilige Land was gebleken dat de wijze van inzameling der gelden voor de nooddruf-tigen aldaar er toe leidde dat een groot deel van het beschikbaar komende bedrag werd geabsorbeerd door de reis-, verblijf- en andere kosten van zendboden naar verschillende landen, waarna door thans wijlen de heer en Isaac (?) Lehren en Abraham Prins pogingen werden in het werk gesteld om in dien toestand verbetering te brengen;

dat voornamelijk door den buitengewonen ijver en wilskracht van den heer Hirschel Lehren, die kosten noch moeite spaarde om tot een bevredigend resultaat te geraken, een kapitaal werd bijeen gebracht en daarmede een stichting werd in het leven geroepen, welke stichting ten doel heeft de inzameling in verschillende landen

11