Het Jonas Daniel Meijerplein

Wanneer de vromen opgaan

in rouw en geween. Arje Leib ging heen en geheel Israël liet hij het leven na. Zijn goede daden mogen ons beschermen en de komst van onze Masjieach bespoedigen in onze dagen.”

Nog in de „Sjelosjiem” (dertig treurdagen) komen de Parnassiem en oud-Parnassiem bijeen om de opvolging te regelen. Uit een nominatie van drie geleerden van naam, wordt de zoon van de gestorvene, Rabbi Saul, gekozen. In twee brieven, eigenaardig om hun stijl, wordt hem van zijn benoeming mededeling gedaan. Beide beginnen met een rouwklacht om de gestorven vader, „de Arke Gods, die ons ontnomen is”. „En nu ontbreekt in onze stad een groot man als hij, en zijn bijeengekomen de hoofden der Gemeente en spraken: „Zie deze vrome heeft een zoon om zijn plaats te vervullen, om ons te zijn een trouwe herder, handhaver der Tora, en het woord Gods; moge hij als priester optreden in zijn vaders plaats, hij, de wijze, bescheiden als Hillel,¹) hij in zijn geslacht de derde, uit wiens mond de woorden der Leer niet zijn geweken ... en allen stemden in: voorwaar, dit is de man, die God heeft verkozen”.

Het was deze Rabbi Saul, wiens oproep in 1760 leidde tot de oprichting van een instituut, dat naast het Beth Hamidrasj eeuwenlang een functie zou vervullen op een gebied, dat in feite het meest wezenlijk moet worden geacht voor het voortbestaan van het Joodse volk: het lernen. Wij bedoelen de stichting van het later zo genoemde Nederlands Israëlitisch Seminarium, met de oorspronkelijke naam „Sa‘adath Bachoeriem”. Het woord Sa‘adath bedoelde kennelijk een woordspeling te zijn op „Seoedath” (seoedah = maaltijd), wat duidt op sociale steun aan arme studenten. In 1839 betrok de stichting het later bekende gebouw aan de Rapenburgerstraat 177, waar een steen in de gevel tot de oorlogsjaren de Hebreeuwse naam nog vermeldde. Ook dit Seminarium bestaat nog in reststructuur, maar de herinnering aan Rabbi Saul is wel geheel verdwenen.

En zeker zullen er rondom dit Meijerplein zeer weinigen zijn, die

^a) Hillel, grote Rabbijnse autoriteit, patriarch (plm. 30 v. - 10 n.) in Jeruzalem. Spreekwoordelijk om zijn geduld („Hillels gedold”) en zijn bescheidenheid.

59