Het Jonas Daniel Meijerplein

Wanneer de vromen opgaan

nog wel eens de Binjan Ariel¹) ter hand nemen, de populaire „chiddoe-sjiem” en „sjittes” van de Raw, die naar de oude traditie van ons volk in sommige streken van de Joodse wereld, ver van dit plein, de Binjan Ariel wordt genoemd of ook wel: Rabbi Saul Amsterdam.

Als wij hem hier zouden zien wandelen, zou menigeen Uwer zich afvragen: „Is dat nou die beroemde Raw?” Uiterlijk zal hij een zeer bescheiden indruk hebben gemaakt en geen vakvereniging zal hem hebben gesteund in de eventuele, gerechtvaardige eisen, die hij misschien wel eens zal hebben gesteld in verband met zijn salaris, dat 440 rijksdaalders per jaar bedroeg plus 2 vadem hout, 300 manden turf, vrije woning en emolumenten. Als zijn schoonzoon een schuld moet betalen, kan hij moeilijk bij springen, want - zoals hij in geestige, Hebreeuwse mozaïek-stijl vermeldt - „Bij mij is niets te tellen.”

Op de 7e Tammoez 1790 (dezer dagen 170 jaar geleden) op Sjabbath-middag 6 uur stierf deze grote en vrome man, Niet ver hiervandaan, hij woonde immers aan de Houtmarkt, het latere perceel J. D. Meijerplein 16. Bij honderden en duizenden staan de mensen in de Jodenhoek op straat, om de gebeden van de stervenden (Sjeimes)¹) mee te zeggen. De dag daarop reeds vindt de begrafenis plaats. Een onafzienbare stoet trekt door de Jodenhoek. Alle winkels zijn gesloten. De Protocol-Boeken der Gemeente vermelden, dat het gedurende de treurweek verboden was: „zu spielen hain kelei zemer (hetzij muziekinstrumenten) oder karten ou (= of) dammen oefesjiete (= en vanzelfsprekend) in kein concert ou (= of) comedies un operas zu gein.”

Rouw in het Ghetto. Bijna zijn we vergeten, dat we niet meer in het jaar 1790 leven. Want het collectieve gebed voor de stervenden heeft ons geconfronteerd met de lege dag van vandaag. „Sjema Jisrael,” „Hoor Israël”. Het zijn de enige Joodse woorden, die hier nog spreken tot ons hart.

60

¹

) Sjeimes (Sjemoth) = namen (Gods naam).