Brieven uit Jeruzalem

WOORD VOORAF

Jacob Israël de Haan vertrok in 1919 naar Palestina. In 1924 vond hij in Jeruzalem een gewelddadige dood.

Na de twee bundels „Jeruzalem” en „Palestina”, samengesteld uit de talrijke feuilletons, die hij gedurende zijn Palestijnse tijd publiceerde in het „Algemeen Handelsblad”, verschijnt nu deze bloemlezing. Ik was verheugd, haar te mogen verzorgen. Niet slechts om de lectuur van de artikelen in het algemeen, al bracht die mij veel onder ogen, wat zo mooi en vaak zo aangrijpend is, dat de herinnering aan dit eerste lezen wel een blijvend bezit zal zijn. Maar vooral was dit werk mij lief, omdat ik er zo misschien toe heb kunnen bijdragen, dat hij de generatie, tot welke ik behoor en waarvoor zijn figuur reeds zo ver verwijderd en onwerkelijk is, in duidelijker gestalte voor ogen komt te staan.

De enkele feuilletons, in deze uitgave bijeengebracht, berichten ons van zijn beste dagen in Palestina. Enerzijds van zijn wandelingen en tochten in Stad en Land, van zijn beleven van al wat hij de Schoonheid noemde, anderzijds vertellen zij over de Joodse dagen in Jeruzalem, over het Joodse bestaan, dat er een is van innigheid en tucht tezamen, van Heiligheid, zoals hij zeide.

Ook in Jeruzalem lieten zich die beide, Schoonheid en Heiligheid niet verzoenen, al dacht hij het een heel enkele maal. De zinnelijke verzoeking week niet tijdens het gebed aan de Klaagmuur, evenmin als het verlangen naar vrome geborgenheid hem verliet, wanneer hij met zijn vrienden door het vrije land reed.

Maar was deze verdeeldheid, deze onmacht het andere te vergeten, het bij uitstek tragische van zijn natuur, hij had tevens iets in zich, dat het hem mogelijk maakte, vrg en open te staan tegenover het verlangen, dat hij trotseren wilde en het niet in den geest te verloochenen. Zo kan ik dan ook zeggen, dat de verhalen in dit boekje, verhalen van Schoonheid of van Heiligheid, spreken van zijn beste tijden, ofschoon hij

7