Rechtskundige significa, proefschrift

4 6

die ieder, als gevolg beschouwd, weder het vereeni-gingspunt van tallooze vroegere oorzaken zijn. Welnu : van de tallooze oorzaken voor een bepaald woordge-bruik kan men twee groepen maken: de persoonlijke en de maatschappelijke. De eene groep meer oorzaak te achten dan de andere groep is strijdig met het be-grip van de oorzakelijkheid als één en ondeelbaar wereldgebeuren. ^x) Alle oorzaken aangeven van een bepaald feit is niet mogelijk. Men kan niet beschrijven wat geschiedt. Daarmede is niet gezegd, dat geschie-denis-schrijven niet mogelijk is. Echter: ,,Zur Geschichte wird das Geschehen erst im Auge des Beschauers.” ¹) Dat wil zeggen: geschiedenis-schrijven is stelselmatig onvolledig zijn. Ook hij, die de geschiedenis van de Taal schrijft zal stelselmatig onvolledig zijn. Eén stelsel is : weglating van de maatschappelijke oorzaken van taalverandering. Een ander stelsel is : weglating van de persoonlijke oorzaken van taalverandering. Eén voor-beeld: het woord ,,semantiek” is in de taal van de jongere Nederlandsche taalgeleerden thans een gewoon woord geworden. Het aantal oorzaken van dit ééne enkele feit is reeds talloos. Eene oorzaak is natuurlijk deze, dat Michel Bréal het woord voor het eerst heeft gebruikt. Daarzonder zou het woord wellicht nooit zijn ontstaan. Eene invloedrijke oorzaak voor de algemeene bekendheid van dit woord is ongetwijfeld de

¹

R. Wassermann ״Begriff und Grenzen der Kriminialstatistik Eine logische Untersuchung״ bldz. 45.