Rechtskundige significa, proefschrift

106

Vaagheidvan Ten aanzien van de begrippen : ״aansprakelijk, ver-de ^beg^r1PP^en:antwoordelijk, toerekeningsvatbaar” is van grooten

״aansprakelijk, .    ^J    ö    _{״    ״}°

verantwoorde- invloed het feit, dat deze woorden niet gebruikt wor-lijk, toereke- ^_6η j_n hunnen letterlijken Zin, maar in eene overdrach-telijke Bedoeling. Dat wil zeggen : wij hebben deze begrippen overgedragen van de stoffelijke wereld naar de geestelijke wereld. ^x) Daardoor zijn het wel Waar-devolle woorden geworden, maar. ook : daardoor is hunne beteekenis voor de verschillende menschen veel meer verschillend geworden, omdat het geestelijk leven van de menschen veel meer verschilt dan hunne voor-stelling van de stoffelijke wereld. Wanneer iemand aan honderd hoorders mededeelt, dat hij door eenen beken-de op straat werd aangesproken, dan zal ieder dier honderd hoorders zich van het medegedeelde feit eene andere voorstelling maken. Maar de honderd voorstel-lingen zullen in hun wezen niet verschillen, dat wil zeggen : er bestaat geen verschil betreffende het doel, dat de tallooze handelingen bijeenhoudt, waaruit de handeling ״aanspreken” bestaat. Wanneer men daar-entegen in een gezelschap van honderd bestaande uit rechtsgeleerden, zedekundigen en maatschappijkundi-gen de vraag stelde of de mensch aansprakelijk is, dan zou men honderd antwoorden krijgen, die in wezen wel verschillen, naar gelang de gezellen onder aan-sprakelijkheid verstonden, rechtskundige, zedekundige of maatschappelijke aansprakelijkheid.

Doeigedach- Een belangrijke oorzaak van de verwarring en de te en beteeke- verwisseling in de beteekenissen van de woorden ״aan-mswissehng. _sp_raj_ce]iji_c> verantwoordelijk, toerekeningsvatbaar” is de doelgedachte. Deze is niet in alle werkwoorden even

1) Over het signifische wezen van zulk een ,.overdracht” ״What is Meaning’ Hoofdstuk XVII.