Rechtskundige significa

17

Er is nog een verschil tusschen de definitie van 1917 en de definitie van 1918. In de laatste is gezegd, dat de significa ook de symbolen onderzoekt. Echter nooit op zich-zelve. Maar steeds in verband met hun begrip. Het Teeken zonder het Beteekende is geen Teeken. Maar wat inkt, krijt, potlood.

Onder symbool versta ik ieder verstandhoudingsmid-del, enkelvoudig of samengesteld: klank, figuur, teeken, beweging, dans, woord, zin, schilderij, accoord, muzieknoot, cijfer.¹) Dat is dus een ruimer beteekenis dan gewoonlijk aan het woord „symbool” gegeven wordt.²)

Ook de stilte is een machtig symbool. Er is een mach-telooze geslagen stilte.³) Maar ook ©en machtig zwijgen.⁴) Eén voorbeeld: iederen ochtend wordt in de Jood-sche ochtendgebeden een bepaald gebed gezegd. Op den treurdag van den negenden Ab wordt uit dit gebed de tweede zin weggelaten. Die weglating staat in de gebe

¹

) Dr. R. Kleinpaul ,,Spracihe ohne Worte” en „Die Ratsel der Spraake”.

²

) M. Saunier ,,La légende des symibolee, phiilosoiphiques, religieux et ma^nniques” Steunt vooral oip Court de Gébelin, Faibre d’Olivet en Saint-Yves d'Alveydre.

³

) Lord Alfred Douglas: Sonnefcs, bldz. 22 „Silenee”:

,,This is deep heil, to be expressionless,

To leave emotion inartieulate. ’ ’

⁴

) Dr. J. D. Bierens de Haan ,,Zedelijk bewustzijn, schoonheidszin, religie, in hun saimenhanig’ ’ in T. v. W. Jrg. IV, bldz. 67. (Verg. ook I Koningen XIX, 12. — I.P.)