Rechtskundige significa

15

Niet toevallig, dat de Nederlandsche significus Dr. Frederik van Eeden zich richt naar het Ik-vraagstuk, zoowel in gedichten als in wijsgeerige schriften.¹)

Hoe ontstaat het zelf-besef van de psycho-physieke Ik-entiteit? Bedoeld wordt de persoonlijke Ik-entiteit. Niet Kant’s „synthetische eenheid der apperceptie,” waarvoor Fichte het woord Ik invoerde. Een taalgebruik oorzaak van veel moeite en verwarring.²)

De Ik-entiteit is psycho-physiek met accent op het psychische: Ik weet, ik wil, ik denk. Of met accent op het physieke: Ik ga, ik val, ik word nat.³)

Prof. Dr. G. Heymans heeft in „Gesetze und Elemen-te des wissenschaftlichen Denkens” en in „Einführung in die Metaphysik” de meening verdedigd, dat het gevoel van Ik en Niet-Ik ontstaat door inhibitie van voortbrenging van bewegingsgewaarwordingen. Zijn ruimte-leer is daarom een van de belangrijkste gedeelten van zijne wijsbegeerte. En in zijne ruimte-leer wordt zijne

¹

*) „Het Lied van Schijn en Wezen’’ Bk. I Zang XII 52-72. Studies, Derde Reeks „Redekunstige Grondslag van verstandhouding’ ’. Hoofdstuk V „Het Ik”. „Bij het Lidht van de Oorlogsvlam”, Hoofdstuk II ,,Het Ik — Nu”.

²

) A. Drews „Das Ich als Grundiprdblem der Metaiphysik”, waarover Dr. J. A. der Mouw „Kritische studies”, bld⁴z. 48-85. En K. J. Pen, „Wijsbegeerte en Wijsheid” in T. v. W. Jrg. 3, bldiz. 304.

³

) R. Wijkiman „Allerlei beschouwingen rondom eenzelfde stukje taal” in N. T. Jrg. 10, bid®. 47 en D. Haagman „Subjekt en objekt” in N. T. Jrg. 10, bldiz. 161.

⁴