Pathologieën

andere stad naar huis kwam. Het stadje Zalt-Bommel kreeg Johan op eene innige wijze lief. Dat had breed-spoelend buitenwater van de Waal en stilgeschaduwde binnenwateren, dat waren diepgelegen grachten en waterrakjes. Aan die grachten stonden, en zij bouwden hunne schaduwen roerloos naar beneden, meestal vele oude huizen, gematigd van bruinrood met donkergrijs gekleurd, door de werking van weer en winter.

De school in Bommel was mooier dan de school in Cuilemburg. Zij was vroeger een woning geweest van aanzienlijke edellieden, en aan haar was weinig veranderd. Er waren kostbaar betimmerde gangen, die even mooi waren, als de donkere bovenportalen in de woning van Johan. Achter de school was een bestraat hof, waar men weinig liep. En dus groeide daar gras tusschen de steenen, maar dat groeide daar zoo bijzonder, alsof het gras over de steenen lag gestoft.

Er was in die school, die immers vroeger eene woning was geweest, een trappenhuis van beneden tot hoog boven. Die trap had fraaie leuningen, bestaande uit wit ijzeren smidswerk en een bovenrand van donker gladgewreven hout. Het witte, gesmede, werk bestond uit loof en uit bloemen, dat een wonder was van fijnen, sterken arbeid.

Vele malen iederen dag liep Johan door het donkere trappenhuis heen. Dan vond hij het heerlijk, met zijne hand langs de leuning te glijden, waarvan hij iedere gevoelige buiging kende. Dikwijls rilde hij met een zachtaardig genot. Daarna was het vreemd, hoe hij van vele voorwerpen zóó bijzonder hield.

4.

In dien tijd had Johan voor geenen van de jongens van de school bijzondere genegenheid, waarover hij zich verheugde. Hij meende nu, dat hij in het vaker voorkomende geval verkeerd had, dat hij afwijkende gevoelsgenegenheden had, alleen in de weinig vaste jaren van zijn groei. Zijne eenige liefde was voor zijnen vader. Maar daardoor was de begeerte van Johan, van aan zijnen vader zijn geheim te zeggen, dringend en sterk. Johan verzette zich uit vrees. Die toen zóó sterk werd, dat Johan nooit bij zijnen vader durfde blijven gedurende vele dagen niet. Zij leefden weder in verschillende kamers in hun huis. De vader van Johan dacht, dat diens oude verdriet, dat voor hem geheim bleef, weer was begonnen, en daarvan had hij

52