Pathologieën

hij een geheim voor hem had, dat zijn vader niet weten mocht. Johan had telkens eene sterke neiging van alles aan zijnen vader te zeggen, maar tegen die neiging had hij nog een angstig verzet.

Eenmaal eens vroeg zijn vader naar het geheim op een voorzichtige en bescheiden wijze.

״Hans," zei de vader van Johan, „is het je onmogelijk, mij dat geheim van je te vertellen? Mischien kan ik je helpen... en het maakt mij dikwijls zoo ongerust, dat ik niet weet en niet kan begrijpen wat het is."

„Vader," zei Johan toen met stem sidderend van angst: „ik kan het u niet zeggen, omdat ik zoo veel van u houd... het doet mij zelf vaak ook zoo'n verdriet, dat ik iets voor u geheim moet houden .. . maar ik durf het u niet te zeggen, omdat ik bang ben, dat u dat nog erger vindt."

De vader van Johan dacht: „Hans is niet overdrijvend in zijne woorden en uitdrukkingen . .. het moet iets van verschrikkelijken aard zijn."

De man vroeg toen niet verder. Maar Johan wist goed en wel, dat zijn vader leed, maar dat verborg. En die wetenschap stoorde zijn leven innig.

3.

Het werd herfst, en in dien tijd ging Johan naar de Burgerschool. Door zijne oudere jaren en rijkbegaafden geest werd hij dadelijk in zijne derde klas een leerling, die hoog boven de anderen uitmunt in kennis en doorzicht. Door zijnen voornamen aard en aangename manieren kreeg Johan eenen stillen invloed over de geheele school, gelijk hij te Cuilemburg, behoudens zeldzame verstoringen, voortdurend had gehad.

Er gingen meerdere jongens van Cuilemburg naar Den Bommel op school, die dagelijks samen reisden. Maar Johan reisde duurder dan zij deden om altijd alleen te kunnen reizen.

Het nieuwe leven was voor hem niet onaangenaam. Hij moest op vroegeren tijd des morgens klaar zijn. Maar de stad en de landweg waren ook heel mooi op vele vroegtijdige morgens, die in den dalenden tijd van het jaar, van dag tot dag donkerder werden.

Wel was Johan nu een grooter deel van de dagen bij zijnen vader weg, maar daarentegen hadden zij eiken dag de vreugde van zijn thuiskomen, die blijder en gewichtiger was omdat Johan uit eene

51