Pathologieën

René geen absinth of opium op, terwijl hij zeide, dat hij ook buiten de nabijheid van Johan die stoffen niet in zich opnam. Johan bemerkte, dat hij René niet meer geloofde. Nog was hij dan maar blij, dat hij van huis en Haarlem niet weg behoefde.

6.

In lateren tijd werd René weder veel drukker en veel dreigender, terwijl hij maar al te dikwijls op eene dronken wijze zedeloos was geworden. Johan leed doodelijk door den geur van zijn dronken mond. Later beleedigde René hem in woord en handeling.

Johan zeide daarna:

״René, als het niet anders wordt met jou gestel, dan wil ik liever van je af ... je maakt mij ziek."

״Dat is mogelijk," zeide de ander ״maar dat is niet belangrijk, want ik heb jou ziekte noodig om zelf gezond te zijn ... gezond op mijn manier ... gerust de Duivel is even gezond in de hel, als God, de Heere in den hemel."

״Als je mij ruw behandelt, ga ik van je af."

״Dat geloof je zelf niet... je kunt niet meer van mij af ... voel dat maar eens aan je hart... weet je, wat fout is? Dat je sommige menschen zoo genegen bent, en dat je zoo op je zeiven vertrouwt... eene groote genegenheid is een doodelijke wond ... leer dat."

7.

Johan kwam tot de volgende inzichten in zijn leven:

״Altijd, wanneer ik voorzichtig en verstandig iets gedaan heb om mijn leven beter te maken, is het precies door die eigene handeling veel erger geworden. Dat is mij eerst gebleken in mijne betrekking met vader, en nu met René.

Ik kan niet scheiden van René, omdat ik zooveel van hem houd. Ook niet, omdat ik weet, dat ik angsten krijg, dat hij zonder mij in diep gevaar raakt. Ook niet, omdat ik dan wellicht van dit huis en Haarlem scheiden moet. En omdat de oude vrouw en de oude man van Riemersma daaronder zouden lijden.

Zoolang René meende, dat ik nog al wel van hem afscheiden kon, was hij behandelbaar en bescheiden, maar nadat hij tot het inzicht is gekomen, dat ik niet van hem af kan scheiden, wordt hij gevaarlijk."

137