Pathologieën

hij dan wel weder op stille manier te Haarlem bij hun drieën in huis leven.

Voor Hans was er een brief van René aan het schoolgebouw gekomen, die Johan diep betrof. René schreef hem:

״Beste Hans, de brieven van mevrouw waren vriendelijk en smekend, daarom heb ik er niet op geantwoord. Zij blijft voor mij toch altijd dezelfde en ik behoef haar dus niet te ontzien.

Een ander geval is het met jou. Jij hebt mij eenen norschen, driegenden brief geschreven, en ik ben dus wel bang, dat je bewerken zult, dat ik niet meer bij de Riemersma's inwonen kan. En ik wil die inwoning niet missen, omdat zij de eenige menschen zijn, waarvan ik zeker weet, dat zij bij voortduring mijn onaangenaam karakter verdragen. Daarom houd ik je nu te goed vriend, en dus heb ik, omdat jij het beslist wilde, eenen brief aan mevrouw Riemersma geschreven.

Voor je zeiven zend ik hierbij een zwart plaatje van mijne hand, dat de zeer uitvoerige teekening is van twee boomen aan den straatweg bij de bekende porcelein-fabriek te Sèvres.

Beste groeten van

R. R."

Johan verklaarde het voor onmogelijk, dat hij dezen brief, die op vreemdsoortige wijze kalm en uitvoerig was, aan de twee menschen thuis kon laten lezen. Hij verscheurde dus dat geschrift, maar bewaarde wel het zwarte prentje van de hand van Richell. 's Avonds dacht hij genegen over hem na. Johan schreef toen een goedwilligen brief naar Parijs, waarmede hij René dankte voor de aan hem afgestane teekening, en hem aanraadde niet bij voortduring van zulke vreemdsoortige brieven te schrijven en verscherpte gesprekken te voeren.

17.

De herfst kwam in dat jaar op roerlooze wijze, zonder de beweging van regen en wind. Johan voelde, dat hij stiller in het leven werd, dan hij gedurende den langdurig zonnigen zomer was geweest.

Toen hij op eenen namiddag met den blinde samenzat, zei deze:

״Hans, het spijt mij wel, dat ik den zomer heb laten voorbijgaan, en dat jou vacantie nu om is, maar ik zou toch, als het niet te lastig voor je is, wel graag eens met je naar buiten gaan."

104