Pijpelijntjes

jacob israël de haan

P 2 verhelderend. In P i raadt Sam zijn vriend eenvoudig af om toe te geven aan zijn aanvallen van 'jongensliefde': 'Nou moetje helemaal er van afzien, dat moetje'. In P 2 speelt Hans open kaart: 'Heb je dan niet genoeg an mij... ik geef je altijd je zin, om je maar van de straat af te houën...' In P 2 wordt ook veel meer gezoend en gevreeën. Hans schijnt ook meer om Cor te geven dan Sam om Joop; in P 1 is er eigenlijk maar één passage waar Sam iets ten bate van zijn relatie met Joop onderneemt, de plaats namelijk waar hij zich van 'schobberjongen' ontdoet - zo kan men het einde, de pointe van dat hoofdstuk tenminste interpreteren. P 2 is ook brutaler dan Pi. In P 1 denk je weieens: heeft nu niemand iets in de gaten van de relatie tussen die twee jongens Sam en Joop? P 2 geeft een uitsluitsel daarover, als Hans' verloofde 'met d'r minne vleistem' vraagt: 'Zeg Hans... is 't heus niet waar, wat ik gehoord heb, datje vroeger 'n verhouding met Cor heb gehad?' En de man van huisjuffrouw maakt een lollige, veelzeggende toespeling: 'wij meisies ondermekaar' (blz. 62), die in P i niet voorkwam. P 2 heeft ook een apologetische passage erbij gekregen, op de plaats waar de Von Römer-vragenlijst geschrapt werd: 'die vreemde sentimenten, die geen mens haast goed aanvoelde... wat wisten ze d'r eigenlijk van... geen mens eigenlijk... hun grootsten en besten waren het geweest...' Opmerkelijk is ook de verhouding van Cor tot de sterke drank. In P 1 gaat Joop in her café een kan jenever kopen voor Koos en antwoordt, als een dronken droppie hem om een slok vraagt, kortaf: nee. In P 2 daarentegen, waar hij bovendien plotseling lyrisch wordt over die oude dronkaard ('door mij heen duizelde ineens verlangen naar hem... zo prachtig was hij...'), antwoordt Cor: 'ik lust 't zelf veel te graag' en neemt 'een gulle geut'. Thuisgekomen is hij 'dranks-duizelig' en denkt: 'hè, zo'n slok jenever was toch wat lekker... morgen maar d'ris 'n hele keet opdrinken, goed dronken'. Waarschijnlijk is hier een verband met De Haans conflict met de

22