Ondergangen

hem van onze samenspanning een volkomen juist en nauwkeurig verhaal doen'. ׳

De overeenkomst tussen de brief aan Herman Robbers en die aan Lodewijk van Deyssel is duidelijk: Ondergangen is een vrouwenboek.

Onduidelijk is het ons, waarom het werk nooit als boek gedrukt en uitgegeven is. Aanstootgevend was het in elk geval niet op de manier van Pijpelijntjes en Pathologieën. Maar misschien gaf het wel aanstoot om de wijze waarop het een taboe omtrent de verhouding tussen zusjes breekt.

De roman Ondergangen werd in de eerste helft van 1907 afgedrukt in het tijdschrift Ontwaking. Dit Vlaamse blad kwam voort uit een 'avant-gardecena-kel' te Antwerpen, een anarchistisch geïnspireerde groep waarin onder meer Victor Resseler een leidende rol speelde. En Victor Resseler kennen we als Segher Rabauw, de criticus die in maart 1905 in Ontwaking een sympathiserende kritiek op Pijpelijntjes publiceerde¹. In 1914 schreef De Haan aan deze 'Waarde Makker' met het verzoek om inlichtingen omtrent Georges Eekhoud en de geliefde Luikse Rus Victor Dmitrenko, die in het Belgische leger diende. De Haan publiceerde een aanzienlijk deel van zijn werk in dit tijdschrift Ontwaking: gedichten, recensies, fijne fragmenten, twee zwerversschetsjes, een fragment uit Pathologieën, besliste volzinnen, de nerveuze vertelling 'De lupuslijder' en de roman

91

¹  zie: Pijpelijntjes, p 20