Ondergangen

vier ramen in de voorgevel sindsdien twee gemaakt): zo precies is De Haans beschrijving. De molen, inderdaad een balkenzager, heette De Tweelingen en is in 1934 afgebrand. Achter het huis is grond aangeplempt, maar men zou er nog temet in een jol kunnen stappen en, als de kinderen Van Arkel, over en weder varen.

Een gelijkenis tussen de Van Arkels in Ondergangen en de werkelijke bewoners van huis en molen in die tijd, komt uit de archieven niet naar voren. Over de roman Pathologieën en de hoofdfiguur schreef De Haan in 1905 aan Georges Eekhoud: 'De jongen in dit boek: "Pathologiën" bestaat uit levensstukken van verschillende jongens'. Evenzo zou ook Ondergangen kunnen zijn opgebouwd uit verschillende elementen uit de werkelijkheid.

Een connectie met de verpleegsterswereld waarin de tweede helft van Ondergangen zich afspeelt, zou De Haan gehad kunnen hebben via zijn oude vriend Aletrino of via Johanna van Maarseveen, beiden gemeentearts te Amsterdam. Maarseveen was bestuurslid van de 'Vereeniging van particuliere pleegzusters te Amsterdam'. Een zuster van haar, Belia Johanna, was als wijkverpleegster werkzaam bij de Geneeskundige en Gezondheids Dienst; zij woonde bij dokter Van Maarseveen in en vertrok in 1904 naar Nederlands-Indië. Het adres van het pension dat Liesbeth in de roman op kosten van zuster Anna huurt, is het adres van Maarseveen. Maar de gegevens over de verhouding tussen de zusters stellen

88