Ondergangen

op onzegbare wijze hebben verminderd'. En dan komt de schrijver van Ondergangen toch nog even om de hoek kijken en oppert timide 'dat "vangbaar" in eenen zin als "eene vangbare strik" van eene schoone bekoring is'...

Wij vinden dat de stijl van Ondergangen zo goed als niets gemeen heeft met de woordkunst van Tachtig en wel het boek kenmerkt als behorend tot de decadente literatuur, ongeveer op de manier die Arthur Symons in zijn opstel 'A Note on George Meredith' in 1897 aangaf: 'What Decadence, in literature, really means is that learned corruption of language by which style ceases to be organic, and becomes, in the pursuit of some new expressiveness or beauty, deliberately abnormal'. De stijl van boeken als Ondergangen is 'fantastic, poetic, passionate, intellectual'. Geen sprake van een zich uitsloven van de schrijver om de lezer een werkelijkheidsillusie op te dringen op de manier van Arij Prins of Lodewijk van Deyssel. Een schrijver als Jacob Israël de Haan laat de lezer opzettelijk in het bewustzijn van met een kunstwerk te maken te hebben. Hij maakt ons, om met Symons te spreken, voortdurend 'thrillingly conscious of his presence'...

Het thema van de roman Ondergangen is dat van de ondergang van de molenaarsfamilie Van Arkel (die zich lang groot houdt) en de ondergang van zuster Anna (die temet het hoofd nog boven water hield). Het is een roman van verval. Men hoort er de echo in van de haat die De Haan tegen Holland koes

Si