Ondergangen

woordelijk, toerekeningsvatbaar'. Ook daar die aandacht voor taal, voor woorden met tegengestelde betekenissen of 'tegengestelde woorden' die ongeveer hetzelfde betekenen (hij vergelijkt bijvoorbeeld 'waardeerbaar' met 'onwaardeerbaar') en woorden als 'arrestant' en 'bediende' die zijn verbazing wekken omdat het daar niet gaat om iemand die arresteert, maar juist om iemand die gearresteerd wordt, en niet om iemand die bediend wordt, maar juist om iemand die bedient. De Haan neemt in zijn proefschrift zelfs een beschouwing over het achtervoegsel -zaam op (hij vergelijkt dan woorden als 'leerzaam' en 'mededeelzaam' met woorden als 'groeizaam') en een hele verhandeling over het achtervoegsel -baar (blz. 147-152). Hij bespreekt dan woorden met een 'lijdende beteekenis', zoals: deelbaar, drinkbaar, leesbaar, en woorden met een 'bedrijvende beteeke-nis', zoals: gangbaar, vloeibaar, strijdbaar. Ook noemt hij woorden met 'dubbele waarde', zoals: brandbaar. Men herinnere zich in Ondergangen de molenaarskinderen die 'bespraken hoeveel lichten er wel in Amsterdam brandbaar waren'. Er zullen wel veel nieuwvormingen met -baar komen, voorspelt De Haan en hij noemt er al één: 'vangbaar', met de betekenis: geschikt om te vangen (dus niet: om gevangen te worden). In die zin, aldus De Haan, wordt het woord door stropers gebruikt: 'een vangbare strik'. De promovendus spreekt zich in 1916 tégen zulke nieuwvormingen uit: 'Het zijn zulke onlogische woorden die de uitdrukkingsmacht van de Taal

80