In Russische gevangenissen

gewone misdadigers van zeer ongunstig uiterlijk aan te wijzen als politieken. Maar de vraag: ‘Zijt gij een politiek gevangene?’ hebben de tolken zo vaak voor mij gedaan, dat ik dat zelf wel in ’t Russisch kon doen en dat ‘njet’ ‘neen’ betekent weet ik ook. De ambtenaren houden met een stalen gezicht vol: ‘Hij is wel een politieke, maar hij schaamt zich er voor.’ Later, in een andere gevangenis, sprak ik mijn verbazing uit over het groot aantal politieke gevangenen. En het antwoord, zonder blikken of blozen: ‘O, maar allen, die het zeggen, zijn het niet. Ze zeggen het dikwijls, omdat ze zich schamen, gewone misdadigers te zijn.’

De politieken spreken zelfs nog liefdevol en verontschuldigend over de bewaarders, die hen mishandelen: ‘Zij weten niet beter. Zij worden zelf de gehele dag gesnauwd en gejaagd. Velen van hen zijn zenuwpatiënten zo goed als wij. Onder de gevangenbewaarders is de mening algemeen, dat, wie de politieke gevangenen mishandelt promotie maakt, en dat, wie bijzonder welwillend voor de politieke gevangenen is, van revolutionaire sympathieën wordt verdacht.’ De gevoelens die de politieke gevangenen bij mij opwekten, heb ik weergegeven in het volgende lied:

AAN DE POLITIEKE GEVANGENEN IN RUSLAND

Hebben zij met ketenen u gebonden Een rauwe last om polsen en om de enkel,

Geen zware stap zonder krenkend gerenkel Geen moew man zonder hand en voet met wonden.

Is dit het eind van al hun strijd en hopen?

Zo schone jeugd, zo klaar verstand gekooid,

Geknecht, gekrenkt van kracht en vreugd berooid,

Onder voeten van schenners neergelopen.

Dood is beter dan dit machteloos leven Waarmee de beulen stoeien als in spel,

Gesel, trap, woedewoorden, donkre cel,

En niet eens zijn heugnis en hoop gebleven.

88