In Russische gevangenissen

duiden op weglatingen: ‘Beste, beste kameraad, ik ben zó gelukkig en zo ontroerd tot in mijn hart en ziel over al de lieve dingen, die ge mij verteld hebt. Ik ben zo gelukkig, dat het toeval u tot mij gebracht heeft. Ik dank u duizend malen voor mij zelf en voor alle kameraden, de politieke gevangenen. Wij zien hier nooit iemand, die lief en vriendelijk voor ons is. Ongelukkig spreek ik het Frans niet vlot genoeg en ik was zo zenuwachtig tijdens ons gesprek, dat ik u lang niet alles heb gezegd, wat ik u had willen zeggen. En dan voelde ik mij ook niet geheel vrij en op mijn gemak na de woorden van de inspecteur: “Wij laten u nu wel met deze heer spreken, maar u zult zelf wel begrijpen, als hij de publieke opinie in Europa tegen ons gaat opzetten, dat het dan wel eens slecht met u zou kunnen aflopenU hebt zelf gezien... (volgt een belediging de gevangene aangedaan). En u hebt gezien, (volgt een belediging de gevangene aangedaan). Daarom was ik zo zenuwachtig. Maar dat zijn kleinigheden. Ik zal u nog enkele dingen schrijven ter aanvulling en verbetering van wat ik u heb verteld. Ik had gehoopt, dat u nog eens zoudt zijn teruggekomen.

De grootste ellende voor de politieke gevangenen is de schuld van de algemene gevangenisadministratie, die ons absoluut gelijk behandelt met gewone gevangenen: straatrovers, moordenaars, dieven enz. Dat is onbeschrijfelijk ellendig. U kunt niet begrijpen wat wij te lijden hebben, dag en nacht. Ieder ogenblik laat men ons gevoelen, dat wij eigenlijk geen mensen meer zijn, dat iedere bewaarder ons kan jijen en jouen, beledigen, slaan, trappen, in een zwarte cel schoppen met water en brood. Het gevolg is, dat wij allen zenuwziek en ellendig worden. Een vijfde deel van ons heeft tuberculose. Wij gevoelen voortdurend, dat men er stelselmatig op uit is ons te krenken in ons gevoel van mensenwaarde. En dat gevoel is ons boven alles dierbaar. (Volgen de zinnen over enige verbeteringen, die ik niet publiceren kan). Tegenwoordig is het eten ook niet telkens meer bedorven, vroeger wel; telkens. Maar dat hindert niet. Vroeger werd hier iedere dag geslagen. Dat is nu nog zo in Orel, Pskow, Sarâtov, Wologda, Jaroslav, Tobolsk, Nikolaev en andere. Dat Démenti

84