In Russische gevangenissen

zich van geen mishandeling van deze kameraad bewust is, zal zij zeker geen bezwaar hebben, dat ik naar Orel ga. Korotkov zal aan twee woorden weten, dat hij mij vertrouwen kan. In Orel zal ik ook vinden de student Alexis Pavlov, die verscheidene vreemde talen spreekt, veroordeeld in het proces van Gotz. In Orel zal ik ook vinden het graf van de gevangene Kojine, doodgeslagen in december 1911. En het graf van Samuel Bielin, doodgeslagen in januari 1912, ‘Hij, die bloedschuld opeist, zal zich hunner herinneren.’ In de Centrale gevangenis te Moskou heb ik tweemaal Joseph Minor gesproken: de eerste maal op de algemene zaal. De tweede maal in de kamer van de directeur in het bijzijn van de adjunct-inspecteur van de gevangenissen in het gouvernement van Moskou. De heer Minor kwam binnen. Ik wilde samen met hem zitten op een canapé. En hij, zacht en bedroefd: Tk mag niet zitten, waar zulk een hoog ambtenaar bij is.’ De adjunct-inspecteur liet de heer Minor staan. Dit is een mishandeling. De heer Minor klaagde niet, want het was recht. Ik stond ook. Waarlijk: de tienduizenden politieken lijden meer dan iemand weet. In Riga sprak ik tweemaal met de Groeziër Paul Sacwarélidzé, de tweede maal in het bijzijn van de commandant. Onze kameraad Sacwarélidzé had scorbut. De commandant liet hem zitten. Dat was heel lief. Ik ben daar dankbaar voor. De commandant gaat spoedig naar Sarâtov. Heengaande zei ik: ‘Zorg, dat Sarâtov zijn schandelijke naam in het buitenland verliest.’ Daar de Russische gevangenissen voor juristen steeds openstaan (Notice 6, Démenti 26) zal ik naar Sarâtov reizen en verheugd zijn verbetering te mogen berichten.

Ik heb van een politieke gevangene in het geheim een brief gekregen. Ik kan die brief niet geheel publiceren zonder dat de schrijver bekend wordt. Onder de gedeelten die ik moet weglaten, zijn enige zinnen over verbeteringen in enkele gevangenissen aangebracht. Ik wil dat vermelden omdat ik de Russische regering niet in het minst onrechtmatig bezwaren wil. Er zijn elf dagen verlopen tussen het schrijven van de brief en het posten in Rusland. Gemakkelijk is hij dus niet uit de gevangenis gekomen. Mijn adres was de gevangene niet bekend. Dit is de brief. Stipjes

83