In Russische gevangenissen

skilled labour voor het gehele verdere leven van die brave kameraad. Hij werkt elf uur per dag, zes dagen in de week en verdient daarmede 45 kopeke. Er is niets, dat ik liever wil dan de Russische kameraden weerzien. En als ik niet meer gaan mag, laat dan anderen gaan, daar toch de Russische gevangenissen zo heerlijk wijd openstaan (Démenti blz. 26, Notice blz. 6). Politieke gevangenen zijn slechte handwerkers, men vindt er te veel intellectuelen onder. Bovendien zijn zij veel te vaak ziek. Er zijn in Rusland ongeveer zevenhonderd gevangenissen (Notice 51), In het begin van het revolutiejaar 1906 waren er 95 000 gevangenen, in het einde 125000. Een toename van 30 000 in een jaar, allen politieken. Dit zijn de officiële cijfers (Notice 45). De gemiddelde winst op een gevangene daalde daardoor aanmerkelijk. Ook de absolute winst werd bedreigd, daar de politieke gevangenen alle ruimte innamen en er voor werkplaatsen geen ruimte overbleef. Gelukkig nam de gevangenisadministratie verstandige maatregelen: de ruimte van hospitalen en woonzalen werd beperkt, alles werd vol mensen gestopt. Zó leverde 1907 reeds 24% meer op dan 1906 en 1908 wederom 26% meer. Het absolute winstverschil tussen 1906 en 1909 is ongeveer een miljoen (Notice 46). Een aantal gevangenissen wordt door de regering als bijzonder winstgevend geprezen (Notice 51). En er is een smartelijke overeenstemming tussen die lijst en tussen de lijst van gevangenissen, waarover mij voortdurend werd geklaagd.