In Russische gevangenissen

nen zijn zeer groot. Wel is het waar, dat een groot aantal particulieren zich uit de patronage-comités terugtrekt. Maar de reden daarvan is deze: persoonlijke werkzaamheid in en mildheid tegenover deze comités wordt door de regering beschouwd als een verdacht bewijs van sympathie met de politieke gevangenen. Bovendien: particulieren moeten in die comités samenwerken met de regeringsambtenaren. Zij vormen een vereniging onder voorzitterschap van de minister van Justitie en onder protectoraat van de keizer. Het reactionaire karakter van de regering drijft de particulieren heen en vermindert de giften. Zó is dit particulier initiatief door inmenging van de regering gedood. Het gehele aantal boeken in de Russische gevangenisbibliotheken bedroeg volgens de regering in 1904 (Notice 43) 133 000, dat is ongeveer 200 per gevangenis. De grote gevangenis te Moskou had er ruim 2600, de celgevangenis te Petersburg bijna 3000, een andere gevangenis te St. Petersburg ruim 7300. Tijdschriften zijn toegestaan, mits van het vorige jaar. Een groot aantal goede boeken wordt door particulieren ten geschenke gegeven. Ik vroeg, of men ook boeken aan bepaalde personen schenken mocht. De gevangenisambtenaren, in hun ijver om alles zo gunstig mogelijk voor te stellen, antwoordden, dat dit was toegestaan. En inderdaad heb ik verschillende gevangenen boeken gegeven. Andere boeken heb ik van uit Holland gezonden. De heer Von Boetticher berichtte mij, dat boekgeschenken aan bijzondere gevangenen niet zijn toegestaan, dat zijn ambtenaren zich hebben vergist en dat hun die vergissing onder het oog zal worden gebracht. Och, mochten de ambtenaren ook op hun andere vergissingen gewezen worden, en niet alleen op deze éne, die mejuffrouw Chichlova, de heer Minor en George Dmitrenko in het bezit van enkele begeerde boeken zou hebben gebracht. Er is toezicht op de bibliotheken: er is een lijst van verboden boeken. Een van de censors verstaat geen Engels. Hoe hij dan met de Engelse boeken deed? Wel, de lijst van verboden boeken raadplegen en bij twijfel niet doorlaten. Ook hier de grootste willekeur. De Russische schrijver, die ik het meest waardeer is Saltykov, die schreef onder de naam Schédrin

76