In Russische gevangenissen

gelang van de categorie. Deze straf wordt zelden toegepast. Zij is overigens in strijd met de beginselen van het recht.

Dat zal menigeen waarlijk niet gedacht hebben: maar sommige gevangenissen in Rusland hebben uitmuntende bibliotheken met vele goede boeken van Russische, Franse, Duitse en Engelse schrijvers. Dit is een groot voordeel, dat in het bijzonder de politieke gevangenen ten goede komt. Tegenover zoveel slechts in de behandeling van de politieke gevangenen stem*t dit tot dank. Niet alle gevangenissen hebben zulke goede bibliotheken: de nieuwe recidivisten-gevangenis te Riga heeft er geheel nog geen. Dan zijn de gevangenen aangewezen op hun eigen bezit aan boeken, dat niet heel groot of belangrijk is. Het Notice vermeldt, dat in Siberië in enkele gevangenissen niet een voldoende aantal boeken was en dat dit gebrek van regeringswege werd aangevuld (blz. 44). De bibliotheken worden in het algemeen niet door de regering verzorgd, maar door de reeds meer genoemde patronage-comités, deels bestaande uit ambtenaren, deels uit particulieren. De geldmiddelen van deze comités zijn niet overal gelijk, evenmin als de bedragen, die zij voor boeken bestemmen. Vandaar het grote verschil tussen de gevangenisbibliotheken. Tot mijn leedwezen deelde een regeringsambtenaar te Sint Petersburg mij mede, dat reeds een circulaire in voorbereiding is om de bibliotheken aanmerkelijk te verminderen. Boeken in vreemde talen zullen moeten worden geweerd en van de Russische mogen alleen de vaderlandslievende en godsdienstige blijven. Ik vroeg andere regeringsambtenaren naar die circulaire, en kreeg de volgende officiële lezing: ‘De particulieren trekken zich hoe langer hoe meer uit de patronage-comités terug, omdat dit werk deels de politieke gevangenen baat en men voor hen niet de minste sympathie heeft. De inkomsten van de patronage-comités zijn daardoor geducht gedaald. Zij kunnen de bibliotheken niet blijven bekostigen. De regering zal die taak nu overnemen en dat zal de bibliotheken eer ten voordele dan ten nadele zijn.’ Deze officiële lezing is als gewoonlijk onjuist: de sympathie en het medelijden voor de politieke gevange

75