moeten zijn. Het been was absoluut niet verbonden. Nu was het verbogen op ongelooflijke wijze. Heengaand reikte ik de man de hand. Hij drukte zijn hete mond op mijn hand. Verwarmd zijn de cellen des winters niet en evenmin is er beddegoed. De gevangenisambtenaren zeggen, dat de muren warmte genoeg afgeven, maar gevangenen, die in de carcers geweest zijn, zeggen, dat het er duldeloos koud is, dat meermalen lichaamsdelen van gevangenen bevroren zijn of gevangenen zwaar ziek werden. Dit is mij ook door een gevangenisarts verzekerd. De carcer is geen straf meer, maar een marteling. Voor iedere kleinigheid wordt carcer gegeven: twist en handgemeen tussen gevangenen; kijken door een raam, praten tegen een medegevangene, zogenaamde onbeschaamdheid tegen een bewaarder, gebrek aan nederigheid tegen een officier. Ik heb een zeer intelligente politieke gevangene gesproken, veroordeeld wegens het letterzetten in een geheime typografie. Hij had een week carcer gehad voor het uitkloppen van zijn pijp tegen de muur. Men beschuldigde hem berichten aan een medegevangene te hebben willen overkloppen. Een beschaafd en geleerd man als de heer Joseph Minor, die ik te Moskou tweemaal lange tijd heb gesproken, was vroeger te Sarâtov twaalfmaal in één jaar met een week carcer bestraft. En waarvoor? De heer Minor is zéér bijziende en had daardoor niet gezien, dat er op één van zijn koperen celvoorwerpen een klein vuil vlekje gebleven was. Straf: een week carcer/ Sinds geruime tijd is de heer Minor in Moskou en daar is de toestand dragelijk. De politieken worden sinds de laatste revisie niet meer voortdurend gescholden en geslagen. De heer Minor is in Moskou nog nooit gestraft en zowel bij de ambtenaren als bij de gevangenen ten zeerste gezien, gelijk verder blijken zal. Moskou is nu dragelijk, maar tegen de ambtenaren in Orel en in Sarâtov schijnt de regering machteloos te staan. Ik heb verscheidene gevangenen uit Orel en Sarâtov in andere gevangenissen gesproken en de meest wrede verhalen gehoord omtrent de behandeling aldaar. Ik geef slechts dit uit Orel, omdat ik het van twee gevangenen, die niets van elkaar wisten, gehoord heb zonder groot verschil, en zó
73