In Russische gevangenissen

42) dat geen dezer straffen het karakter draagt van een marteling, maar dat is onjuist voor de geseling en voor de zwarte cel. Bovendien houden de gevangenisambtenaren zich niet aan de wet: zij geselen en leggen ijzeren kettingen aan buiten de geoorloofde gevallen. Een gevangene wordt vóór zijn straf niet door de commandant of vleugelcommandant contradictoir met de bewaarder in zijn verdediging gehoord, gelijk dat bijvoorbeeld in Engeland met voortreffelijke stiptheid gebeurt. De gevangene staat volkomen rechteloos tegenover de bewaarder. Vooral de politieke gevangenen lijden bitter. Dat zijn dan niet mishandelingen maar straffen. De wet geeft de straffen aan, maar niet welke straffen voor elk feit. Ook dat geeft aanleiding tot willekeur. Hun grote macht is voor de gevangenbewaarders een bron van inkomsten, gelijk ik reeds vroeger heb uiteengezet. De willekeur en de wreedheid van de bewaarders voert telkens tot hongerstakingen. Kropotkin vermeldt precies dezelfde gevangenissen als bijzonder wreed, die mij ook als zodanig zijn genoemd. Riga en Moskou zijn sinds een revisie beter geworden. Pskov begint opnieuw berucht te zijn. Orel en Sarâtov zijn moord-holen, en de gevangenisadministratie kan of wil het niet verhelpen. De Kresty-gevangenis in Petersburg is tamelijk, men mishandelt er niet systematisch, maar straft wreed en onrechtvaardig. Tiflis is slecht. Tobolsk is slecht. Nicolajev is slecht, Wo-logda is slecht, Jaroslav is slecht. De geselstraf wordt veel toegepast. De regering zegt van niet (Notice 39) maar zij weet beter of wel zij vergenoegt zich met officiële rapporten. Maar ik heb verscheidene politieke katorgisten gesproken, die gegeseld zijn met zoveel slagen als een man maar dragen kan. Een gevangene, een beste brave kameraad, barstte in tranen uit van woede bij het verhalen van de geseling. In Riga werd vroeger alle dagen gegeseld, in Moskou op bevel van de ambtenaar Droujinine niet minder. De regering zal wel weer zeggen, dat het niet waar is; dat is gemakkelijk, omdat nooit een vreemdeling de geseling heeft gezien.

Wat ik wel gezien heb zijn de cachotten, in het Russisch de carcers, de zwarte cellen. Een verblijf van een week, wat een

7i