In Russische gevangenissen

nadeel dan een voordeel, want deze bevoegdheid is voor de administratie een vermindering van de drang zelf voor goed voedsel te zorgen. De gevangenen, die geen eigen geld hebben, hongeren. De naaste bloedverwanten mogen geld zenden, maar alleen als de gevangene niet werken kan, en daarvoor mag slechts eens of tweemaal per maand worden gekocht naar een verhouding van 10 kopeke per dag. Een uniforme voedingslijst voor alle gevangenissen is in bewerking (Notice 36-37).

Ik kom thans tot een van de somberste gedeelten: de toestand van de zieken in de gevangenissen. Het aantal zieken is hartbrekend groot, veel groter dan de regering opgeeft (Démenti 13-14 en Notice 38). Ik heb zalen en zalen vol lijders aan tuberculose gezien, waaronder een zéér groot gedeelte politieken. Zalen en zalen met zenuwlijders en geheel krankzinnigen. Ook daaronder zeer vele politieken. Ik heb dat met zorg onderzocht. Op de zalen met bijzondere zieken, die afzonderlijk verpleegd worden, heb ik bij mijn weten geen politieken gezien. Ofschoon men geen mens zal verachten omdat hij een bijzondere ziekte heeft meen ik, dat dit feit toch vermelding verdient tegenover de poging van de regering om het te doen voorkomen alsof een politieke gevangene gemiddeld niet een ander gedachten- en gevoelsleven heeft dan een gewone gevangene (Démenti 26). Zeer veel vindt men scorbut en in de gevangenis te Riga was hevig dysenterie. De ambtenaren verzochten mij niet vruchten aan gevangenen te geven, maar liever wat anders, want er was veel dysenterie. Bij betere sanitaire verhoudingen zouden dysenterie en scorbut niet voorkomen.

Slechts weinig gevangenissen in grote steden hebben eigen ziekeninrichtingen. Uit andere gevangenissen moeten de zieken naar particuliere ziekenhuizen worden vervoerd (Notice 37). Dat is louter theorie. Ik heb inlichtingen van gevangenen, gevangenisartsen en artsen buiten de gevangenis. Zij allen verzekerden mij, dat in de praktijk zieken zelden of nooit naar particuliere ziekenhuizen worden vervoerd. Een uitzondering maken de besmettelijke zieken wegens gevaar voor besmetting. Maar

66