In Russische gevangenissen

hem alleen in de Franse taal gedurende een lange tijd. De tweede maal korter in het kabinet van de gevangeniscommandant, in het Russisch met een tolk. Een tweede maal een gevangene alleen te spreken is altijd zeer moeilijk, omdat de gevangenisambtenaren dan dubbel vrezen voor het overbrengen van brieven en berichten. Om diezelfde reden wordt men minder gemakkelijk alleen gelaten met een politieke gevangene naar wie men bijzonder vraagt, dan met een, met wie men in de gevangenis toevallig in aanraking komt. Onze Groezische kameraad heet Paul Sacvarélidzé en verdervoort schrijf ik weer meer over hem.

Wanneer men in Russische gevangenissen vele overgeplaatste gevangenen ontmoet kan men zeker zijn van moeilijkheden kort te voren. Ontmoet men vele overgeplaatste ambtenaren, dan wijst dat op een kort te voren plaats gehad hebbende revisie. In Riga ontmoette ik beiden. Er waren daar talrijke gevangenen uit het beruchte Sarâtov. In Moskou velen uit het zo mogelijk nog meer beruchte Orel. De adjunct-inspecteur te Riga was slechts korte tijd daar in functie. De commandant van de Centrale gevangenis eveneens. In Orel en Sarâtov zijn de gevangenen door voortdurende kwellingen en mishandelingen in opstand gebracht. Er is streng gestraft en velen zijn overgeplaatst. In de Centrale gevangenis te Moskou is de toestand tegenwoordig goed. Maar verleden jaar werd op bevel van de ambtenaar Droujinine bijna iedere dag een van de politieke gevangenen tot bloedens en stervens toe geranseld. In Riga werd tot verleden jaar voortdurend geranseld. De gevangenen organiseerden een hongerstaking, die een onderzoek uit St. Petersburg ten gevolge had. Twintig hunner werden overgeplaatst, evenals een aantal ambtenaren. De toestand is nu beter. Maar niet één van de gevangenen acht de verbetering blijvend, omdat de ambtenaren, die wreedheden hebben gepleegd, niet streng bestraft worden en ontslagen, maar eenvoudig overgeplaatst; dikwijls alleen om voor het oog van de wereld iets te doen. Een van de politieke gevangenen zei met een matte lach: ‘Kameraad, we zijn nu in een stilte tussen twee stormen.’

5⁸