In Russische gevangenissen

zijn vrouw vermoord na een huwelijk van drie maanden, een fabrieksarbeider. Wij scheidden. Hij zei: ‘Ik kon niet anders.’ En ik: ‘Niemand kan anders... adieu.’ Bij de deur zag ik om: hij stond heel fijn en slank, en lachte.

De eetzaal in de kolonie te St. Petersburg en ook de andere kamers zijn vrolijk versierd met prenten door de jongens zelf getekend en met portretten, dikwijls ook zelf getekend van Russische schrijvers: Tolstoj, Gogol, Dostojevski. Portretten van Tolstoj ziet men in Russische koloniën en prioeten overal. Zijn boeken zijn in alle gevangenisbibliotheken. Sommige zijn verboden. Er was een aquarium en een terrarium door de jongens gemaakt en in orde gehouden.

De kerk was de mooiste kerk, die ik in Rusland gezien heb. Zij was van hout, zoals de kleine kerken in kleine dorpen in Rusland zijn, en zij was in zuivere oudrussische stijl opgetrokken. Een vriendelijke pope toonde zijn sierlijke kerkschatten. Ik vroeg naar de godsdienst van de jongens. Er waren ook drie joodse jongens. Zij leven gewoon met de andere jongens mee. Hun bijzondere spijswetten worden niet gehouden. Wel komt er een joodse godsdienstleraar onderwijs geven. Bij de gevangenisautoriteiten heb ik voortdurend een heftig, boosaardig antisemitisme gevonden. In de kolonie was daar geen sprake van. Een van de joodse jongens heeft een bijzonder goede stem. Daarom zingt hij mee in het kerkkoor en als de dienst is afgelopen slaat hij zijn kruis gelijk de anderen. Voor het zelfstandig voortbestaan van het joodse volk zijn zulke verhoudingen onbeschrijflijk gevaarlijk. Intussen bewijzen zij, dat het antisemitisme, wanneer het door de regering niet wordt aangekweekt, niet bestaat.

In de tuinen en weiden waren de jongens nu aan het werk. Zij hebben alles zelf ontgonnen. Toen de kolonie voor ruim veertig jaren begon was het een moeras. Zij hebben nu twintig mooie koeien van Hollands ras. Die graasden in een glooiende weide met een beek. In de beek lagen vier roeiboten, door de jongens zelf gemaakt. Evenals een ruim houten badhuis. Van de melk van de koeien, gebruikt de kolonie wat nodig is. Dan kan nog voor vijftienhonderd roebel worden verkocht.

46