In Russische gevangenissen

ben grotendeels nog kaarsverlichting. Er wordt voor iedere trein dagelijks een bepaald aantal kaarsen gegeven. De hoofdconducteurs steken de kaarsen laat op en doven ze vroeg uit. De overgebleven einden worden aan opkopers verkocht. Welnu: in de Russisch-Japanse oorlog dreven de treinchefs, dat zijn militaire artsen van hoge rang, openlijk groothandel in stukken kaars. Af en toe wordt er wel eens een hoge ambtenaar gestraft. In de gevangenis te St. Petersburg bevindt zich een generaal, gestraft wegens verduistering. Maar hoeveel generaals bevinden zich buiten de gevangenis te St. Petersburg ongestraft wegens verduistering. Ook lagere ambtenaren heb ik in de gevangenis gezien wegens verduistering: de directeur van een landbouwschool, ambtenaren van de spoorwegen. Soms is dit een ijdele vertoning: er moet een slachtoffer zijn, de lagere laat zich straffen, en wordt beloond met een voldoend smartegeld uit de geheime fondsen. Soms wordt de veroordeelde door de keizer begenadigd, wanneer hij keizersgezind is geweest of de Bond van Russische Mannen voor hem opkomt. Dit is het geval geweest met generaal Reinbot, wiens schanddaden ontelbaar en onbeschrijfelijk waren en over wie ik nog niet één Rus heb horen spreken zonder afschuw en woede. Het is te begrijpen, dat onder deze omstandigheden de regeringsambtenaren niet zeer gezien zijn. Wie tegenwoordig in regeringsdienst gaat breekt met het intellectuele deel van het volk. Ik heb aan verwanten, vrienden en bekenden meermalen gevraagd of zij de regeringsambtenaren met wie ik dagelijks omging ook persoonlijk kenden, en het antwoord was dikwijls in deze geest: ‘Met mensen, die onder de tegenwoordige regering kunnen dienen, gaan wij niet om, en zeker niet met ambtenaren van het politie- en gevangeniswezen.’ Tegenover de regering staan de revolutionairen, marxisten en kropotkinisten. Hun aantal is vooral in de grote steden niet gering. Maar zij zijn niet machtig georganiseerd. De regering beschikt over de verkeersmiddelen, post en telegraaf. De revolutionairen staan telkens bij kleine groepen op, maar de regering kan hen nog neerslaan. In Russische families van goed gehalte kan men geheel vertrouwelijk spreken. Daarvan maakt men zich

24