In Russische gevangenissen

trekkingen, öf geleidelijke liberale ontwikkeling van de binnenlandse toestanden. Misschien ook zal het Franse volk ten laatste weigeren met zijn geld een gouvernement te steunen, dat niet staande kan blijven zonder schandelijk bedrijf. Maar de vrees voor Duitsland heerst. Engeland en Frankrijk hebben de macht van Rusland nodig en zij vrezen, dat een revolutie het land financieel en militair verzwakken zou.

Toch moet de waarheid worden gezegd. Namen heb ik bijna geheel verzwegen. Zij zouden onheil kunnen brengen. Maar verder zeg ik de waarheid geheel en al. En niets dan de waarheid. Zo waarlijk helpe mij God Almachtig.

Men kan het Russische gevangenisrecht niet verstaan zonder de algemene politieke toestand te begrijpen. De algemene toestand is deze: de keizer is wellicht niet slecht en pathologisch wreed, maar zeker is hij zwak en angstig van aard. Zijn omgeving heeft hem geheel en al overtuigd, dat het intellectuele deel van het volk zijn afzetting wil, zijn dood en een republiek. Juist als Kropotkin in zijn memoires verhaalt, wat men met Alexan-der ii heeft gedaan. De keizer wordt bewaakt door de ochrana (= bescherming), de geheime politie, die overal spionnen heeft en agents provocateurs. Deze organiseren de meest drieste aanslagen om de keizer in angst te houden en te overtuigen van de besliste noodzakelijkheid van de geheime politie. De chef van de geheime politie beheerst Rusland. De omgeving van de keizer exploiteert het gehele land te eigen bate. De regering is na een korte tijd van vrijzinnigheid onder invloed van graaf Witte, absoluut reactionair, en wordt van dag tot dag erger. Onder de regeringsambtenaren vindt men een betrekkelijk klein aantal eerlijke, overtuigde aanhangers van de absolute monarchie, die het volk nog niet rijp achten voor een andere regeringsvorm. Maar de grote meerderheid van de ambtenaren beschouwt hun betrekking eenvoudig als een middel om zich zelf, hun familie en verwanten zo spoedig mogelijk te verrijken. Omkoperij en afpersing, zelfs ten koste van gevangenen, zijn algemeen. Ik kom daar later op terug. Voorlopig slechts dit: de Russische treinen heb-

23