In Russische gevangenissen

vangenen. Daarover uitvoerig later. Ik zal en Notice en Démenti uitvoerig vermelden, juist omdat ik zulke zware beschuldigingen tegen de Russische regering moet uitspreken en ook de Russische regering heeft recht volledig in haar verdediging te worden gehoord. Maar zeer betrouwbaar lijken mij die officiële geschriften niet. De schanddaden, die Peter Kropotkin vermeldt in La terreur en Russie staan helaas veel dichter bij de waarheid. Natuurlijk, dat een man als Kropotkin niet in Rusland leven mag. Daarom heeft hij zijn berichten uit de tweede of derde hand en zijn kleine vergissingen niet buitengesloten. Maar zijn goede trouw is boven de minste twijfel verheven. Doch de Russische regering vergist zich opzettelijk. Ik wil één voorbeeld geven van de waarde van een officieel démenti in Rusland voor de waarheid waarvan ik durf instaan: Tijdens de Russisch-Japanse oorlog was het aantal gevallen van dysenterie door verwaarlozing van hygiënische voorschriften bijzonder groot. Toen de Russische dagbladen daarover begonnen te schrijven, ging er een geheim telegram uit St. Petersburg naar het oorlogsterrein, waarin de chefs van de militaire hospitalen op straffe van ontslag verboden werd gevallen van dysenterie te vermelden. Op het oorlogsterrein waren ook hospitalen van verenigingen en particulieren. Zij gaven hun aantal dysenterie-gevallen naar waarheid op en kregen daardoor de naam slechter te zijn dan de regeringshospitalen. Wie deze en vele dergelijke dingen weet en wie een aantal Russische gevangenissen heeft bezocht, welke waarde kan hij hechten aan les données officielles, scrupuleusement contrôlées (Démenti blz. 13) volgens welke in het gouvernement Irkoetsk onder 3500 gevangenen geen enkele longlijder was. Of dat op 1 januari 1910 in de gevangenis te Schlüsselburg zich vier, zegge vier, zieken in het hospitaal bevonden, waarvan niemand met scorbut, tuberculose of zenuwziekte?

Het is goed, dat de waarheid gezegd wordt, niet eenmaal, maar talloze malen. Misschien wordt het geweten van het Engelse volk en van het Franse volk wakker, en zullen deze volken van hun regeringen eisen, dat de Russische regering geplaatst wordt voor deze keus: öf verbreking van alle staatkundige be

22