In Russische gevangenissen

aan de gemeentelijke universiteit van Amsterdam en was in ï9°7 getrouwd met de vele jaren oudere Amsterdamse ge-meente-arts Johanna van Maarseveen. In 1909 deed De Haan zijn doctoraal examen en vestigde zich daarna als repetitor. Na zijn Rusland-reizen, in 1916, promoveerde hij op een proefschrift over rechtskundige significa en werd in datzelfde jaar als privaat-docent toegelaten aan de gemeentelijke universiteit van Amsterdam, waar hij op 31 oktober zijn eerste openbare les gaf over Wezen en taak der rechtskundige significa. De rest van zijn levensverhaal is inmiddels overbekend. De Haan maakte naam als dichter en vestigde zich in 1919 in het toenmalige Palestina. Op 30 juni 1924 werd hij in Jeruzalem vermoord. Een politieke moord, uitgevoerd door zionisten, die De Haans nogal ostentatief uitgedragen anti-zionisme als verraad zagen.

Toen De Haan in juli 1912 voor de eerste maal naar Rusland vertrok, werd hij vergezeld door zijn echtgenote. Hij had zich van tevoren trachten te voorzien van de nodige introducties. Hij riep onder meer de hulp in van Jan Feith en Frederik van Eeden. Feith zorgde voor een aanbeveling bij de chef van de politie in Warschau en Van Eeden voor een introductie bij dr. Dillon in Sint Petersburg. De pas voor De Haan, die op 28 juni 1912 in Amsterdam werd geregistreerd, was een indrukwekkend document, waarin de minister van Buitenlandse Zaken uit naam van Hare Majesteit de Koningin verzoekt: ‘Tous les Amiraux, Généraux, Gouverneurs, Commandants, Magistrats et autre Officiers, tant Civils que Militaires, quels qu’ils puissent être des Princes et Etats, Amis et Alliés de Sa Majesté non seulement de laisser passer Monsieur Jakob Israël de Haan, juriste, né à Smilde et domicilié à Amsterdam avec ses Hardes et Bagages, allant en Russie sans lui donner ni souffrir qu’il lui soit porté aucun trouble ou empêchement quelconque, mais aussi lui donner, ou faire donner au besoin, tout aide et secours, ce qu’il sera prêt à reconnaître.’ Verder leest men eruit dat de houder van de pas dertig jaar oud is, blauwe ogen heeft, 1.67 meter lang is en als speciaal kenmerk een pince-nez draagt.

Voor zijn bezoek aan de gevangenissen kreeg De Haan alle

11