Nerveuze vertellingen

diamant voor 32.000 francs, d.i. 16.000 gulden.¹

Wat de anisette in dit verhaal betreft, wij vermoeden dat een jongeman in Amsterdam in 1908 met het drinken van deze fijne en zoete anijslikeur een zekere verwijfdheid aan de dag legde. Louis Couperus bijvoorbeeld verwondert zich, in de Korte arabesken, als een viriele vriend zo'n glaasje savoureert: 'die groote, sterke vent lebbert altijd aan een anisette-kelkje'. En bij Fontane lijkt de anisette inderdaad een damesdrank. In de novelle Die Ehebrecherin wordt althans van 'der allgemeinen Damen-Stellung zur Ani-sette-Frage' gewaagd.

Interessant is De Haans Stellung inzake het alcoholvraagstuk in het algemeen. Zoals men in de tweede versie van de roman Pijpelijntjes hét drankgebruik ziet toenemen ten opzichte van de eerste versie², zo is het alcoholpercentage in de nerveuze vertelling in vergelijking met de socialistische voorloper in Het Volk sprongsgewijs gestegen. En dan te bedenken dat De Haan op 3 januari 1904 nog in Het Volk, helemaal in overeenstemming met het socialistisch streven naar drankbestrijding en geheelonthouding, plechtig verklaard had dat hij sinds zijn zestiende jaar geen alco-

42

¹  Deze Sjah, die regeerde van 1848 tot 1896, is niet zonder historisch belang, omdat de Russen tijdens zijn regering de opbouw van hun koloniaal imperium in Centraal-Azië tot aan de grens van Iran voltooiden.

²  Zie onze editie van Pijpelijntjes, p. 22.