Het consult van Dr. Jozef Bueno aan het ziekbed van Prins Maurits van Oranje

verkrijging van volledige vrijheid voor de Protestanten. Perez wordt penningmeester van het comité dat dit geld bijeen moet brengen (l).

Over de gevoelens der Nederlandse Joden jegens prins Maurits geeft Tal deze korte, maar krachtige samenvatting:

“Hoe dat zy, als zonen Israels in Nederland gedenken wat onder Prins Maurits hen gegeven werd, dan worden zy bezield met dankgevoel” (2).

Dr. Jozef Bueno kwam dus in consult. Hij geeft nog enige hoop, heeft de patiënt enige poeders laten innemen, zodat deze niet zó lijdt, dat men wanhoopt en d’Espesses laat er op volgen, “S’il peut remettre en santé, je ne le tient pas absolument indigne de son nom” (3).

Op 23 april schrijft d’Espesses, dat Bueno “luy avoit donné quelque viguer avcc 1’or potable . . .” (4).

Aurum Potabile. Dit preparaat, vloeibaar of drinkbaar goud, was een ‘Medicina Universale’, zoals de zeventiende-eeuwse wonderdokter Glauber, het betitelt (5), en hij is blij dit ene kostbare medicijn te bezitten, dat werkt op de ‘Tria Regia’, de Drie Rijken, namelijk het vegetabiele, het animale en het minerale rijk. Hieruit is het duidelijk, dat het met ‘transmutatie’ te maken heeft, met de overgang dus van het ene element in het andere. De transmutatie van onedele metalen in goud was het doel der alchemisten, dat echter nimmer werd verwezenlijkt. Ook in de moderne tijd heeft men nog wel eens (ten onrechte) de niet-radio-actieve transmutatie

1.    W. J. te Water, Historie van het Verbond en de Smeekschriften der Nedcrlandschc Edelen. 1565-1567 (Middelburg, 1779).

2.    T. Tal, Oranjebloesems (Amsterdam, 1898).

3.    Dépêches d’Hollande, l.c., 21 maart 1625.

4.    Idem, l.c., 23 april 1625.

5.    J. R. Glauber, Tractatus der Medicina Universali, sive Auro Potabile Vero (Amsterdam, 1656).

42