Het consult van Dr. Jozef Bueno aan het ziekbed van Prins Maurits van Oranje

aller afwezigheid bij de begrafenis van prins Maurits te wijten zijn geweest aan “het ongenoegen van curatoren over de aanhoudende twisten der professoren, zo onderling als met de regering over de rang, alsook voor de kosten” (sic). Zou het niet eerder zijn geweest uit dépit of uit protest over het feit van het gepasseerd zijn der leden van de medische faculteit bij het consult?

Dat inmiddels een Portugees-Joodse arts in consult werd geroepen, kan aan de andere kant niet zo grote verbazing wekken, indien men in aanmerking neemt, welke innige verhoudingen er bestonden tussen de Portugese Joden en het Huis van Oranje en wel in het bijzonder tot prins Maurits.

Reeds Willem van Oranje had krachtige hulp van hen ondervonden in zijn strijd tegen Spanje. Het grote vermogen van Mencia de Mendoza, geboren in 1508 uit een oud Marranengeslacht in Spanje, die door Karei V in 1524 uitgehuwelijkt werd aan zijn intiemste Raadsheer, graaf Hendrik van Nassau-Dillenburg (de oom van Willem de Zwijger), kwam na haar dood aan haar neef Willem, en het is zeer waarschijnlijk dat menig stuk van die erfenis heeft bijgedragen tot de vrijmaking der Nederlanden (1).

“De vloot derXimenes heeft niet het onaanzienlijkste aandeel in de bevrijding van het Spaanse juk gehad”, oordeelt Dr. Dalberg (2). Prins Maurits volgde in den Haag begin februari xóoó te voet de lijkstoet van Don Samuel Palache, de gezant van Mouley Zidan, de koning van Marokko.

Dat de Portugese Joden de krijgsverrichtingen van prins Maurits met belangstelling volgden, wordt op aardige wijze geïllustreerd door een post in de Imposta der Portugese gemeente van 12

1. J. J. Dalberg in: H. Brugmans en A. Frank, Geschiedenis der Joden in Nederland (Amsterdam, 1940), p. 171. Zie ook: Th. M. Roest van Limburg, Een Spaanse Gravin van Nassau (Leiden, 1908).

Haar naam blijft levendig gehouden door het ’Mencia de Mendosa Lyceum’ te Breda.

2.    Idem, l.c., p. 168.

40