Het consult van Dr. Jozef Bueno aan het ziekbed van Prins Maurits van Oranje

tité qu’a peine en vouloit il du tout... Et avoient les Médecins de la peine en lui instruirc tant il estoit éloigné de 1’humeur de coeur, qui se provoquant a boire comme a un combat a grand coups de verre, n’espandent rien que du vin pour Ie salut de la patrie” (i).

Maurits was gewend aan tafel een speciaal soort bier te drinken, waarvoor hij voorkeur had; “wanneer zyn Excellentie naar het leger trekt, dan gaat een heel schip vol kannebier mee. Het is het bier, dat ook Mevrouw van Nassau (Margaretha van Mechelen) gaarne drinkt”. Een aardig trekje is ook, dat de oude weduwe van de secretaris van de Raad van State, zolang Z. Exc. in den Haag was, van zijn bier mocht meedrinken (2).

Wij krijgen dus niet de indruk, dat prins Maurits de gewoonte had van abusus alcoholica.

Van ernstiger aard was zijn abusus sexualis. Alle schrijvers vermelden dit. Busken Huet (3) schrijft: “de minnaar in hem haakt naar afwisseling en erkende geen teugel”. Volgens Meerman (4): “Het hof van de Prins was niet van Lasciva vrij te pleiten”; “per quant mine quoque frequentari coepit fornicum (bordeel) uxus, patribus nostris paree cognitus”. Die ‘fornices’ op Maurits te betrekken, schijnt niet geoorloofd. De militaire, Franse en andere buitenlandse dignitarissen worden wel daarvan beticht, maar niet, althans niet aanwijsbaar, de Prins zelve. Wel wordt opgemerkt, dat Maurits, evenals zijn broer Frederik Hendrik, sexueel onverzadigbaar was, “ze beminden zo zeer het gemeen onder de vrouwen of de vrouwen in het gemeen, dat het hen aan

1.    D. Heinsius, Harangue Funèbre (Lugdunum Batavorum, 1625).

2.    C. Huygens, cit. bij J. Bax, p. 329.

3.    C. Busken Huet, Het Land van Rembrandt (Haarlem, z.j.), 11, p. 219.

4.    J. Meerman, Parallelum Rcrum Publicarum (Haarlem, 1801-1803), cit. bij J. Bax, p. 289-290.

26