Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

Deze door Blokzijl geplande inval werd, om onbekende redenen, een week uitgesteld. Op zaterdag 5 juli, om 11.15 uur ’s ochtends, drong de Sicherheitsdienst de burelen van het Algemeen Handelsblad binnen. Hoofdredacteur Von Balluseck en onderdirecteur Boskamp werden verhoord en de archiefkasten werden onderzocht en daarna verzegeld. Han de Groot: ‘De Duitsers plunderden eerst ons archief. Ze waren op zoek naar brieven of notities, waaruit ze konden opmaken dat Boskamp en Von Balluseck anti-Duitse activiteiten hadden gepleegd.’ Twee dagen later arresteerden de bezetters Boskamp in zijn woning; Von Balluseck werd weggehaald uit zijn kamer op de krant. Beiden zouden een maand in hechtenis blijven in het Huis van Bewaring aan de Weteringschans. Op 2 augustus lieten de Duitsers hen weer vrij, zonder hen te hebben verhoord en zonder nadere toelichting. In december 1941 werden zij wederom gearresteerd en als gijzelaars naar St. Michielsgestel getransporteerd. Boskamp zou daar een jaar in gijzeling blijven; Von Balluseck tot september 1944.

Op 14 juli 1941, negen dagen na de Duitse inval bij het Handelsblad, werd mr. Planten bij een vertegenwoordiger van de Persafdeling van het Rijkscommissariaat geroepen, waar hem de volgende eisen werden medegedeeld: onmiddellijk ontslag van Von Balluseck en Boskamp, benoeming van Sjoerd Hoogterp tot waarnemend hoofdredacteur en van A.J. van Dijk tot onderdirecteur, alsmede ontslag van alle joodse personeelsleden. Werden deze eisen niet aanvaard, dan zou het Handelsblad worden opgeheven. Aangezien er slechts vierentwintig uur bedenktijd was, vergaderden nog diezelfde avond de directie en commissarissen ter bespreking van de Duitse voorwaarden. Men stond voor een moeilijk dilemma. Weigering zou naar het hart van iedere goede Nederlander zijn; toegeven de schijn van medewerking met de vijand. Uiteindelijk werd tot inwilliging van de gestelde eisen besloten. Directie en commissarissen voelden er niets voor het risico te lopen dat vierhonderd personeelsleden op straat gezet zouden worden, met de mogelijkheid te worden ‘gedeporteerd’ naar elders. Bovendien verwachtte men een spoedig einde van de oorlog, omdat de Duitsers met hun aanval op Rusland de ondergang tegemoet leken te gaan.

De volgende dag, 15 juli, had mr. Planten een zware ochtend. Hij riep alle joodse medewerkers van de krant in zijn kamer bijeen en vertelde wat er was gebeurd en welke beslissing er was genomen. Tevens zegde hij toe alles in het werk te zullen stellen om de financiële positie van de getroffenen zo goed mogelijk te regelen.

104