Buigen onder de storm - Levensschets van Philip Mechanicus 1889-1944

teiten kenden Blokzijls sympathieën en wilden hem in het belang van de ‘Duitse zaak’ naar Nederland halen. Op 5 november werd door W. Janke, de woordvoerder van de persafdeling van het Rijkscommissariaat, aan Von Balluseck gevraagd Blokzijl ontslag te verlenen, omdat deze zich ‘voor ander werk’ beschikbaar wilde stellen. Zijn arbeidsovereenkomst met het Handelsblad werd daarop beëindigd. Binnen de kantoren van het Handelsblad zelf circuleerden ondertussen hardnekkige geruchten dat landbouwredacteur Sjoerd S. Hoogterp en A.J. van Dijk, chef van de administratie, door de Duitsers naar voren geschoven zouden worden. Beiden werden door Von Balluseck en directeur mr. H. Planten ronduit naar hun politieke overtuiging gevraagd, maar zij ontkenden heftig en verontwaardigd nationaal-socialisten te zijn.

De spontane Februaristaking van 1941 liet ook de kranten niet onberoerd. De Duitsers, die vermoedden dat het Handelsblad zich in de staking zou mengen, kondigden aan dat Von Balluseck en Planten naar het ‘concentratiekamp’ zouden worden afgevoerd, indien het personeel het werk neer zou leggen. In de drukkerij werkte men onder de bedreiging van mitrailleurs. Een dag lang hielden militairen het gebouw bezet, om ‘sabotage’ te voorkomen.

Enkele weken later, in maart 1941, werd Handelsblad-directeur Planten te verstaan gegeven dat alleen het ontslag van Von Balluseck, die door de Duitsers als dé aanstichter van de anti-Duitse stemming werd beschouwd, de krant nog van sluiting kon redden. Planten verklaarde hierop dat zo’n maatregel nooit door hem uit vrije wil zou worden genomen. Hij had daarmee weliswaar moedig geweigerd zijn hoofdredacteur te ontslaan, maar Planten wist dat ingrijpen van Duitse zijde nauwelijks kon uitblijven.

In eerste instantie was het de bedoeling dat Max Blokzijl als hoofdredacteur bij het Handelsblad zou worden ingezet, als Retter für die Zeitung en opvolger van Von Balluseck. Maar de Duitsers hadden uiteindelijk andere, ‘hogere’ plannen met Blokzijl. In juni 1941 werd hij, tot ergernis van de Handelsblad-directie, benoemd tot hoofd van de afdeling Perswezen van het kersverse Departement van Volksvoorlichting en Kunsten. Vrijwel onmiddellijk besloot Blokzijl in zijn nieuwe functie het Handelsblad aan te pakken. Op 26 juni liet hij aan enkele ingewijden vertrouwelijk weten dat ‘morgen, zaterdagochtend, de sd tussen 10 en 11 uur tegelijkertijd invallen zal doen bij het Algemeen Handelsblad en bij de Haagse correspondenten van het blad Kramers en Van Mechelen.’

103